Zasadniczym celem funkcjonowania systemu wentylacji pożarowej w garażach jest zapewnienie odpowiednich warunków ewakuacji oraz możliwość skutecznego działania ratowniczo-gaśniczego.
Działania do realizacji pierwszego wymienionego celu to:
Bezpieczne warunki ewakuacji według przepisów krajowych [3] to widoczność pod względem zadymienia nie większa niż do 10 m i temperatura powietrza do wysokości 1,8 m od posadzki «60°C oraz na wysokości 2,5 m od posadzki «200°C.
Działania realizujące możliwość prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczej to:
Instalacja oddymiania garaży powinna zapewnić w czasie nie krótszym niż 15 minut od powstania pożaru możliwość dotarcia ratowników na odległość nie mniejszą niż 10 m od źródła ognia, co najmniej z jednej strony. Istotnym celem funkcjonowania systemu wentylacji pożarowej w garażach jest ochrona konstrukcji budynku, zwłaszcza jeżeli chodzi o garaże automatyczne. Ważne jest, aby jak najszybciej opanować pożar. Zadanie to realizowane jest przez rozcieńczanie dymu i obniżenie jego temperatury poniżej wartości zagrażającej konstrukcji budynku.
Wyżej wymienione cele są realizowane przy wykorzystaniu wentylacji kanałowej, w przypadku gdy garaż posiada odpowiednią wysokość, lub przy zastosowaniu układu wentylacji strumieniowej, gdzie na skutek ukierunkowanego przepływu powietrza część garażu musi pozostać strefą wolną od dymu.
Elementy, z jakich składa się ten system to:
System ten pełni podwójną rolę: musi zapewnić wymianę powietrza podczas normalnego funkcjonowania obiektu, a także w warunkach pożaru. Powoduje to konieczność uzbrojenia sieci przewodów w wentylator dwubiegowy lub sterowany falownikiem. Na wysokości ponad 1,8 m znajdują się kratki wywiewne, usuwające lżejsze frakcje zanieczyszczeń, natomiast w przypadku zanieczyszczeń cięższych od powietrza wysokość kratek to 0,8 m nad poziomem posadzki. W momencie normalnej pracy kratką górną usuwane jest około 60% powietrza. Podczas pożaru kratka dolna jest odcięta i całość pożarowego powietrza wyciągana jest przez kratkę górną.
Problemy systemu kanałowego:
System oparty jest na zastosowaniu równoległego układu zamontowanych w przestrzeni podstropowej garażu wentylatorów osiowych transferowych (strumieniowych), przeważnie o przekroju kołowym, wyposażonych w tłumiki po stronie wlotowej i wylotowej.
Pozostałe elementy systemu:
Wentylacja strumieniowa podobnie jak system wentylacji kanałowej pełni funkcję wentylacji bytowej, a w sytuacji pożaru – intensywnego oddymiania.
Idea działania systemu:
Zaletą tego systemu jest brak stosowania sieci kanałów wentylacyjnych, powodujących ograniczenie przestrzeni użytkowej garażu. Podstawą systemu jest założenie, by dym jak najkrótszą drogą został usunięty z przestrzeni garażu, jednocześnie nie uniemożliwiając ochrony dróg ewakuacyjnych.
By system prawidłowo funkcjonował należy dobrać właściwą liczbę wentylatorów przetłaczających, ich wielkość oraz usytuowanie w przestrzeni chronionej pożaru. Parametrem określającym stosowane wentylatory strumieniowe i ich zdolność do wytworzenia odpowiedniej prędkości przepływu powietrza w przekroju garażu jest siła ciągu:
Fciągu = V•ρ•vwlot [4]
gdzie:
V – wydatek powietrza [m3/s];
ρ – gęstość powietrza [kg/m3];
vwlot – prędkość na wylocie z wentylatora [m/s].
Znajomość tej wartości pozwala na analizę rozkładu prędkości i określenie ilości oraz rozmieszczenia wentylatorów strumieniowych.
Podsumowanie
Wybór właściwego systemu wentylacji pożarowej w garażu jest istotny ze względu na zagrożenie toksyczne i pożarowe mogące występować w obiekcie i nieść za sobą niebezpieczne konsekwencje dla użytkowników. Projektując systemy wentylacji pożarowej należy zwrócić uwagę na przepływ i kierunek ruchu strumienia powietrza. Istotne jest także zapoznanie się z oddziaływaniem takich zjawisk jak charakterystyka dymu, moc źródła pożaru, gradient temperatury, wahania ciśnienia, stopień zanieczyszczenia powietrza doprowadzanego z zewnątrz.Powszechne jest zastępowanie w garażach układu systemu wentylacji pożarowej systemem oczyszczania z dymu, który obniża koncentrację i temperaturę dymu. Celem takiego sytemu jest ułatwienie prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczej oraz ochrona konstrukcji obiektu. Jednak brak instalacji wentylacji oddymiającej wiąże się ze skróceniem czasu, w którym dochodzi do zadymienia garażu i szybszym przyrostem temperatury. Pozbawienie garażu wentylacji pożarowej niesie za sobą realne zagrożenie dla osób użytkujących obiekt oraz podstaw konstrukcji garażu.
Literatura:
[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 460);
[2] B. Mizieliński, G. Kubicki, „Kontrolowany przepływ powietrza w bezprzewodowym oddymianiu garaży”, referat, Konferencja Naukowo-Techniczna SGSP, Warszawa 2005;
[3] BS 7346-7:2006 Components for smoke and heat control systems Part 7: Code of practice on functional recommendations and calculation methods for smoke and heat control systems for covered car parks;
[4] G. Kubicki, „Praktyczna realizacja wentylacji strumieniowej”, Chłodnictwo&klimatyzacja, 6/2011, str. 72-74;
Opracowanie redakcja, www.klimatyzacja.pl, www.ogrzewnictwo.pl [AJ]
Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą autora.
Foto: Fläkt Bovent