Jak często wymieniać filtry w rekuperatorze (centrali wentylacyjnej)?

Regularna wymiana filtrów w rekuperatorze jest podstawową czynnością eksploatacyjną, którą powinien przeprowadzać każdy użytkownik systemu wentylacji z odzyskiem ciepła. O tym jak często należy wymieniać filtry, jaki jest ich koszt i jakie mogą być skutki zaniedbania tej kwestii piszemy w dalszej części artykułu.

Dlaczego należy wymieniać filtry powietrza w centralach wentylacyjnych?

Zadaniem filtrów stosowanych w centralach wentylacyjnych jest oczyszczanie powietrza z zanieczyszczeń, które się w nim znajdują. Oczyszczenie powietrza jest niezwykle istotną kwestią szczególnie z dwóch względów:

  • chronią osoby przebywające w pomieszczeniach wentylowanego budynku przed wdychaniem szkodliwych substancji,
  • zabezpieczają elementy systemu wentylacyjnego przed zabrudzeniem np. zapobiegają gromadzeniu się zanieczyszczeń na wentylatorach, wymiennikach ciepła oraz w kanałach. 
    

Filtry bezpośrednio wpływają na efektywność pracy rekuperatorów w tym na zużycie energii elektrycznej niezbędnej do pracy wentylatorów oraz na stopień odzysku ciepła.

Do czego może doprowadzić nieregularna wymiana filtrów lub całkowite jej pominięcie?

Może doprowadzić do nieprawidłowego działania centrali wentylacyjnej, a w niektórych przypadkach do jej uszkodzenia. Ograniczony przepływ powietrza wymagać będzie od użytkownika zwiększenia wydajności centrali, może również prowadzi do nierównomierności przepływu powietrza. Zabrudzone filtry mogą spowodować również zanieczyszczenie instalacji i urządzeń znajdujących się na instalacji, w efekcie czego do pomieszczeń mogą przedostawać się pyły i inne zanieczyszczenia, które przeniknęły przez filtr. Ponadto może pogorszyć się ekonomika działania całego układu odzysku ciepła i zwiększy się współczynnik Jednostkowego Poboru Mocy [JPM] wyrażony w Wh/m3.

W tabeli zaprezentowany jest wpływ oporów powstających na zabrudzonym filtrze na zmniejszenie się przepływu powietrza i zwiększenie Jednostkowego Poboru Mocy rekuperatora. Prezentacja na przykładzie rekuperatora VENA Standard 4.


Czy rekuperator może pracować bez filtrów?

Praca rekuperatora bez filtrów lub z filtrami skrajnie zabrudzonymi jest niedopuszczalna. W takiej sytuacji pojawia się ryzyko uszkodzenia centrali, a użytkowanie takiego układu staje się nieopłacalne. Zanieczyszczone filtry spowodują nie tylko zwiększenie energochłonność układu, ale również pojawi się ryzyko przerwania nadmiernie zabrudzonej tkaniny filtracyjnej. Uszkodzenie filtra może doprowadzić do przeniknięcia zanieczyszczeń do kanałów oraz poszczególnych elementów centrali wentylacyjnej, przez co wymagane będzie kompleksowe czyszczenie wnętrza urządzenia oraz całej instalacji wentylacyjnej. Profesjonalne czyszczenie układu wentylacji nie należy do tanich, a w niektórych przypadkach ze względu na rodzaj zastosowanych kanałów jest wręcz niemożliwe do wykonania.

Czy samodzielne czyszczenie filtrów zastępuje ich wymianę?

Samodzielne „oczyszczanie” i „regeneracja” wkładów filtracyjnych np. poprzez ich odkurzanie czy pranie, nie jest zalecane. Tkanina filtracyjna stosowana we wkładach filtracyjnych przewidziana jest do jednorazowego użytku, więc poddawanie jej mechanicznemu „czyszczeniu” może ją uszkodzić, a sam zabieg przyniesie nam jedynie oczyszczenie wizualne. Nie oznacza to wcale, ze filtr, który wygląda na czysty rzeczywiście taki jest. Wewnątrz porów tkaniny filtracyjnej gromadzą się zanieczyszczenia, których nie sposób usunąć nawet poprzez jej wypranie. Opór na tkaninie poddanej praniu jest porównywalny do oporu na filtrze zanieczyszczonym, więc tak czy inaczej powoduje, że działanie centrali wymaga zużycia większej energii na pracę wentylatorów niż w przypadku nowego wkładu filtracyjnego. Kolejną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę przy samodzielnym czyszczeniu maty filtracyjnej jest fakt, że podczas demontażu istnieje ryzyko uszkodzenia maty filtracyjnej, co z kolei może spowodować przedostawanie się zanieczyszczeń do wnętrza rekuperatora.

Jak często należy wymieniać filtry?

Trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ częstotliwość wymiany filtrów zależna jest od kilku czynników. Wpływ na stopień zabrudzenia filtrów stosowanych w centrali wentylacyjnej będzie mieć między innymi: zanieczyszczenie powietrza świeżego dostarczanego do budynku, pora roku, sposób użytkowania rekuperatora. Z całą pewnością należy jednak stwierdzić, że wkłady filtracyjne powinny być wymieniane za każdym razem, gdy na ekranie sterownika pojawi się komunikat o konieczności wymiany filtrów. Jest to sygnał, że wkład osiągnął maksymalny dopuszczalny stopień zanieczyszczenia i wymagana jest ingerencja użytkownika. We wszystkich rekuperatorach produkowanych przez Firmę Bartosz automatyka sterująca wyposażona jest w powyższa funkcję i kontrola zabrudzenia filtrów odbywa się automatycznie. W przypadku central wentylacyjnych, które nie posiadają takiej funkcji konieczne jest regularne kontrolowanie stanu filtrów. Szczególnie ważna jest regularna, nawet comiesięczna kontrola filtrów, w domach, które są nowo wybudowane i nie były jeszcze zamieszkałe. W budynkach już zamieszkałych zaleca się kontrolę czystości filtrów co około 3 miesiące i wymianę w po wizualnej ocenie ich czystości.

Ile kosztują filtry powietrza do rekuperatora?

Cena filtrów stosowanych w rekuperatorach zależy od rozmiaru wkładów filtracyjnych, materiałów, z których zostały one wykonane oraz od klasy filtracji. Zakup filtrów stosowanych w najpopularniejszych rekuperatorach Firmy Bartosz (rekuperator VENA Standard), to koszt ok. 45-50 zł brutto za jeden filtr. Standardowo w każdym rekuperatorze stosowane są dwa wkłady filtracyjne. Ceny wkładów filtracyjnych mogą się znacząco od siebie różnić, dlatego przed zakupem rekuperatora warto jest sprawdzić z jakimi kosztami wymiany filtrów użytkownik będzie musiał się liczyć. Filtry stosowane w rekuperatorach VENA oraz w centralach wentylacyjnych VEBAR mogą być zakupione poprzez sklep internetowy: https://bartoszsklep.pl/pl/c/Filtry-i-Wklady/79

Jak sami Państwo widzicie wymiana filtrów w centralach wentylacyjnych jest nieuciążliwą kwestią, której nie można pominąć. Praca central z czystymi filtrami gwarantuje poprawne działanie całego systemu wentylacji, chroni centralę przed uszkodzeniem, a co najważniejsze dostarcza użytkownikom zdrowe i czyste powietrze.