Czym jest wentylacja okienna ?
Czym jest wentylacja? Wentylacja stanowi podstawę zdrowego klimatu w pomieszczeniach mieszkalnych, a jej celem jest zapewnienie stałej wymiany powietrza w budynku.
Większość domów w Polsce wyposażona jest w system wentylacji grawitacyjnej, naturalnej, która zakłada napływ powietrza do wnętrz przez szczeliny w oknach, drzwiach zewnętrznych, a także przez inne nieszczelności w budynku, oraz jego ujście przez wybudowane kanały wentylacyjne. Wentylacja grawitacyjna tym różni się od wentylacji mechanicznej, że jej działanie nie jest wspomagane urządzeniami zasilanymi elektrycznie, a swobodny przepływ powietrza następuje na skutek różnicy ciśnień, spowodowanej różnicą temperatur, między powietrzem zewnętrznym i tym znajdującym się wewnątrz pomieszczeń. Do wnętrza zasysane jest czyste, chłodne powietrze, a ciepłe, zużyte powietrze jest usuwane przez kanały wentylacyjne. Tak powinna działać domowa wentylacja grawitacyjna.
Czym są nawiewniki powietrza ?
Nawiewniki powietrza to elementy zarówno systemu wentylacji naturalnej, jak i mechanicznej. Zwane są również pasywnymi wlotami powietrza, bo nie są zaopatrzone w mechanizmy wywołujące jego przepływ (np. w wentylatory). Są to niewielkie urządzenia wentylacyjne, które może być montowane w ścianach zewnętrznych lub w oknach. Ich zadaniem jest niewymuszone, swobodne dostarczenie świeżego powietrza z zewnątrz do wnętrza budynku, co wymusza jego cyrkulację i zapobiega kondensacji pary wodnej na chłodnych powierzchniach ścian czy okien. Jedynie w wentylacji z rekuperacją (odzyskiem ciepła) nie stosuje się nawiewników, bo nawiew powietrza o określonych parametrach realizowany jest przez centralę.
Wentylacja okienna
Wentylacja okienna w dobie budowy domów o zwiększonej izolacyjności cieplnej i wyposażonych w szczelną stolarkę okienną jest koniecznością. Nowoczesne okna, zapewniające oszczędność energii, ograniczają bowiem swobodny napływ świeżego powietrza z zewnątrz. Powoduje to szereg problemów z właściwym przewietrzaniem pomieszczeń, którego brak niesie ze sobą niekorzystne skutki, zarówno dla budynku, jak i dla zdrowia i dobrego samopoczucia jego mieszkańców. W słabo wentylowanych pomieszczeniach wilgotność rośnie do takiego poziomu, że powoduje wykroplenie się pary wodnej na chłodnych powierzchniach okien, lub w narożnikach. To tworzy sprzyjające warunki do rozwoju grzybów i pleśni na istniejących przegrodach budowlanych, co ma negatywny wpływ na zdrowie mieszkańców, powodując takie objawy jak: senność, zmęczenie, migreny, a nawet zmiany skórne, czy alergie. Jak zatem zapewnić wystarczający dopływ świeżego powietrza bez efektu przeciągu i bez konieczności otwierania okien? Dzięki nawiewnikom okiennym! Są to niewielkie urządzenia zapewniające nieprzerwany dopływ powietrza o odpowiedniej temperaturze i wilgotności, bez strat ciepła i w sposób nieodczuwalny dla osób znajdujących się w pomieszczeniu. Dzięki nim infiltracja powietrza następuje nawet wówczas, gdy skrzydła okien pozostają szczelnie zamknięte. W nowoczesnym energooszczędnym budownictwie nawiewniki okienne, zwane również napowietrzakami, stanowią obowiązkowy element systemów wentylacji naturalnej.
Zasada działania nawiewników okiennych
Nawiewniki okienne działają tylko jednokierunkowo – wprowadzają powietrze do wnętrza i nie odprowadzają go na zewnątrz. Infiltracja następuje na skutek różnicy ciśnień na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia. Nawiewniki są również wyposażone w przepustnicę, która zamykając przekrój otworu, ogranicza przepływ powietrza. Nawietrzaki mogą być montowane we wszystkiego rodzaju oknach, nawet w oknach przesuwnych, tarasowych, choć w tym przypadku infiltracja powietrza następuje przez specjalnie ukształtowane otwory w ich ramach.
Rodzaje nawiewników okiennych
Nawiewniki okienne mają za zadanie zapewnić dopływ świeżego powietrza z zewnątrz, ale jego jakość nie zawsze będzie spełniała oczekiwania mieszkańców. Dlatego niektóre modele mogą posiadać tłumiki akustyczne oraz ponadstandardowe, wymienne filtry, dzięki którym podawane do pomieszczeń powietrze będzie oczyszczane ze szkodliwych pyłków roślin, kurzu, pyłu czy smogu. Jest to jednak wyposażenie dodatkowe, w które nie każdy model nawiewnika będzie mógł być wyposażony, dlatego przed zakupem warto upewnić się, że wybrany przez nas model ma możliwość zamontowania takiego osprzętu.
Podział nawiewników ze względu na sposób funkcjonowania
Ze względu na sposób funkcjonowania nawiewniki okienne dzielimy na:
- higrosterowane,
- ciśnieniowe,
- dwusystemowe.
Nawiewniki higrosterowane
Nawiewniki higrosterowane reagują na poziom wilgotności w pomieszczeniu. Im jest on większy, tym większa jest ich przepustowość. Zamontowany w nich higrometr w zależności od ilości pary wodnej (wilgotności względnej) wewnątrz pomieszczenia otwiera bądź zamyka przesłonę, dostosowując ilość wpływającego powietrza do panujących warunków. Urządzenie działa samoczynnie i dobiera automatycznie ilość dostarczanego z zewnątrz powietrza. Można nim również sterować ręcznie – specjalnym pokrętłem można przymknąć lub całkowicie otworzyć wloty (wyłączając tym samym działanie czujnika). Natomiast ustawienie blokady przepływu jest możliwe tylko w pozycji przepływu minimalnego. Nawiewniki higrosterowane polecane są do pomieszczeń, w których powstaje najwięcej wilgoci, na przykład do sypialni.
Nawiewniki ciśnieniowe
Nawiewniki ciśnieniowe działają na skutek różnic ciśnienia między zewnętrzną a wewnętrzną stroną okna. Do wnętrza przedostaje się zatem taka ilość powietrza, jaka wynika z różnicy ciśnień. Nawietrzniki ciśnieniowe posiadają jednocześnie blokadę, która przy określonych warunkach, na przykład przy silnym wietrze, ogranicza wielkość przepływu, zabezpieczając przed nadmierną wymianą powietrza. Dzięki temu nawiewniki te chronią budynek przed przechłodzeniem, a tym samym przed zwiększeniem zużycia energii potrzebnej do jego ogrzania. Nawietrzniki ciśnieniowe sprzyjają bardziej niż higrosterowane utrzymywaniu odpowiedniego mikroklimatu w domu. Zapobiegają bowiem pojawianiu się nadmiernej wilgoci, zamiast usuwać ją, kiedy już powstanie. Nawiewniki ciśnieniowe również działają automatycznie, a ręcznym sterowaniem można jedynie ograniczyć przepływ do minimum.
Nawiewniki okienne dwusystemowe
Nawiewniki okienne dwusystemowe łączą w jednym modelu zalety mechanizmu ciśnieniowego i higrosterowanego. Czerpnia jest w nich regulowana różnicą ciśnień, a wielkość dostarczanego strumienia regulowana za pomocą higrometru. Mają również możliwość sterowania ręcznego.
Podział nawiewników ze względu na sposób regulacji
Ze względu na sposób regulacji nawiewniki mogą być sterowane:
- ręcznie,
- automatycznie,
- w sposób mieszany
Nawiewniki regulowane ręcznie
Nawiewniki sterowane ręcznie posiadają przesłonę, za pomocą której możemy regulować, zwykle w kilku pozycjach, jak duży strumień powietrza będzie wpadał do pomieszczenia. Ich wydajność zależy od ustawienia wielkości swobody przepływu przez użytkownika. Jeżeli chcemy mieć możliwość całkowitego zamknięcia nawiewnika, to musimy upewnić się, że model, którym jesteśmy zainteresowani, jest wyposażony w specjalną przepustnicę, umożliwiającą jego zamkniecie. Wadą takiego rozwiązania jest natomiast to, że użytkownik przez zamknięcie całkowite otworów nawiewnika, uniemożliwia prawidłową cyrkulację powietrza w domu.
Nawiewniki regulowane automatycznie
Nawiewniki sterowane automatycznie dostosowują objętość przepuszczanego strumienia powietrza do jednego z dwóch parametrów: ciśnienia lub wilgotności panujących wewnątrz domu. Nie ma możliwości ich pełnego zamknięcia
Nawiewniki regulowane w sposób mieszany
Większość dostępnych na rynku nawiewników może być sterowana w sposób mieszany. W tym przypadku użytkownik może ręcznie wpływać na wielość przepływu powietrza zaordynowane automatycznie przez element dławiący i na przykład otworzyć maksymalnie jego przepust.
Podział nawiewników ze względu na sposób montażu
Ze względu na sposób montażu i sposób połączenia urządzenia z konstrukcją okienną, nawiewniki możemy podzielić na:
- nawiewniki wrębowe,
- okienne (naramowe),
- wszybowe.
Nawiewniki wrębowe
Nawiewniki wrębowe, zwane są inaczej bezinwazyjnymi, bo do ich zamocowania nie ma potrzeby wiercenia żadnych otworów. Nawiewniki te przykręcamy do górnej części okna, pomiędzy ramą ościeżnicy a skrzydłem okiennym, tak by nie utrudniały jego codziennego użytkowania. Po zamknięciu okna napowietrzaki te są niemal niewidoczne. Można je montować w już istniejących oknach.
Nawiewniki naokienne (naramowe)
Nawiewniki naokienne zbudowane są z dwóch części: czerpni lub okapu, które montuje się na ramie ościeżnicy, po zewnętrznej stronie okna oraz nawiewnika instalowanego po wewnętrznej stronie skrzydła okiennego. Sposób montażu wymaga frezowania lub nawiercania otworów w kształtownikach okiennych. Nawiewniki te mogą być zakładane w już istniejących oknach, ale w kształtownikach okiennych musi być odpowiednia ilość miejsca pozwalająca na zrobienie otworów czy frezowanie. Ich montaż lepiej zlecić doświadczonemu fachowcowi. Najczęściej montuje się je w górnej części okien ewentualnie w roletach zewnętrznych, rzadziej w samych ramach.
Nawiewniki wszybowe
Nawiewniki wszybowe są montowane między górną krawędzią szyby zespolonej a ramiakiem skrzydła. Taki montaż może nam zapewnić tylko producent okna, bo konieczna jest tu wymiana szyby na mniejszą (co jednocześnie zmniejsza wielkość przeszklenia w istniejącym oknie). Najprostszym rozwiązaniem jest nabycie gotowego okna z nawiewnikiem, wtedy nawiewnik montowany jest jeszcze w fabryce i kupuje się go razem z oknem. Poza niewielkimi wyjątkami nawiewniki można instalować do każdego rodzaju okien: plastikowych, drewnianych, czy aluminiowych. Często producenci oferują modele wyposażone w specjalne otwory do mocowania nawiewników. Jeżeli nasze okna nie są w nie wyposażone, warto zwrócić uwagę na zalecenia ich producenta, tak aby otwory, które musimy zrobić w ościeżnicy, nie uszkodziły wzmocnienia stalowego okna. Zaleca się montaż nawietrzników w górnej części okien, na wysokości co najmniej 2 m od podłogi, bo na tym poziomie temperatura w pomieszczeniu jest na tyle wysoka, że ogrzewa napływające z zewnątrz zimne powietrze, nie powodując przeciągów
Rozmieszczenie nawiewników
Ilość potrzebnych nam nawiewników oraz ich rozmieszczenie zależy od ilości pomieszczeń w domu lub mieszkaniu. Nawiewniki powinny być zamontowane we wszystkich pokojach: salonie i sypialniach oraz koniecznie w kuchni z oknem, zwłaszcza jeśli jest ona wyposażona w kuchenkę gazową lub kocioł dwufunkcyjny. Przyjmuje się, że jeden nawiewnik zabezpiecza niezbędną ilość świeżego powietrza w pomieszczeniu o powierzchni do 20 m2 i wysokości do 3 m. W przypadku większych pomieszczeń należy zamontować odpowiednio więcej napowietrzników.
Czyszczenie i konserwacja nawiewników
Czyszczenie i konserwacja nawiewników nie stwarza większych problemów. Są to bowiem urządzenia niewymagające ingerencji ze strony użytkownika. W nawiewnikach ciśnieniowych można zdemontować jego wewnętrzną część i delikatnie umyć z dodatkiem detergentu, a odkrytą szczelinę przedmuchać strumieniem powietrza oraz przemyć samą wodą. Po dokładnym osuszeniu wewnętrzny element należy ponownie zamontować. Natomiast w nawiewnikach higrosterowanych należy zachować większą ostrożność i nie można dopuścić do ich zamoczenia, bo zastosowana w nich taśma poliamidowa straci swoje właściwości. Najlepiej czyścić je przy użyciu suchej szmatki, bez żadnych środków czyszczących. Nie powinno się natomiast w żaden sposób ograniczać przepływu powietrza przez nawiewnik, na przykład poprzez jego zaklejanie lub zasłanianie, bo ogranicza to sens jego zastosowania.
Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki
Opracowanie redakcja: (A.K.)
Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji portalu www.klimatyzacja.pl
