ASK: Kominek a rekuperacja w domu

Odwiecznym problemem w domach jednorodzinnych jest kominek i wykorzystanie go jako źródła ciepła a nie tylko ozdoby. Wychodząc na przeciw potrzebie konstruktorzy prześcigają się w rozwiązaniach stosując płaszcze wodne, systemy mechanicznego wspomagania ruchu powietrza itp. Za chwile poznamy kilka sposobów rozprowadzenia ciepła i poznamy ich wady i zalety ale najpierw zajmijmy się samym kominkiem.

Wracając do domu pasywnego gdzie trzeba stosować wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła aby bilans budynku był możliwy do osiągnięcia, nie przewiduje się stosowanie kominka. Dlatego w ramach adaptacji systemów trzeba iść na pewien kompromis. Aby system działał właściwie i odzyskiwał maksymalnie dużo ciepła, budynek musi być szczelny. Szczelność i kominek ktoś może zapytać ? Jak to osiągnąć ? Właśnie dla tego typu systemu wentylacyjnych, kilku liczących się producentów wkładów kominkowych zaprojektowało i zaczęło oferować systemy z zamkniętą komorą. Co to tak naprawdę oznacza? Sprowadza się to wszystko do faktu iż kominek nie pobiera powietrza do paleniska z pomieszczenia w którym się znajduje, gdyż korzysta z kanału doprowadzające powietrze który zamontowany jest w dolnej części wkładu. Dzięki temu układ który otrzymujemy jest zamknięty, wyjątkiem jest oczywiście otwarcie drzwiczek kominka. Mając właściwy kominek i odpowiednio do tego dobrany i przygotowany kanał możemy myśleć o tym jak wykorzystać jego ciepło. Nie zawsze nastawiamy się iż kominek będzie znacząco wspierał system C.O. w związku z tym najpierw musimy postawić sobie pytanie - do czego będzie kominek nam służył i jak często będziemy go użytkować.

Kilka wskazówek poniżej co wybrać i na co uważać :

• kominek będzie częścią systemu C.O - wybierz kominek z płaszczem wodnym - zdecydowanie sprawniej i wygodniej odbierzesz od niego ciepło. Nie zapominaj jednak że płaszcze tego typu potrafią pękać, będziesz zatem musiał przewidzieć możliwość rewizji lub prostego dostępu do wkładu. Drugim zasadniczym mankamentem tego rozwiązania jest fakt, iż aby zapewnić właściwe parametry pracy dla takiego wkładu należy dbać o jego wysoką temperaturę - czyli palić będzie trzeba mocno i cały czas. Co za tym idzie ilość drewna i innych materiałów kominkowych w salonie mocno się zwiększy...
• kominek będzie grzał w domu gdzie zapotrzebowanie na energię jest małe. Napalę wtedy, kiedy nie będzie prądu albo system kotła zawiedzie - możesz wybrać zarówno system płaszczowy jak i zwykły ze wspomaganiem obiegu powietrza. Wadą tego drugiego jest to, iż wymaga drogiego i trudnego do wykonania systemu dodatkowych kanałów powietrznych które rozprowadzą powietrze. Jeśli kominek nie jest w centralnej części domu istnieje wysokie prawdopodobieństwo iż powietrze nie dotrze do bardziej oddalonych pokojów. Koszt turbinki przemieszczającej powietrze w tym systemie i jej obsługa może byś zaskakująco wysoka a trwałość bardzo trudna do przewidzenia. Taki system może mocno brudzić!Może zaburzać pracę systemu wentylacji grawitacyjnej jak i mechanicznej.
• kominek będzie grzał, ale raczej jako element dekoracyjny - wybierz kominek bez rozprowadzenia powietrza. Rekuperacja również wprowadza ruch powietrza i rob to samo jednak nieco wolniej i nie tak agresywnie. Tradycyjne rozprowadzenie wdmuchuje powietrze suche i gorące do wybranych pokojów, rekuperacja zmusza powietrze do ruchu po domu, podczas którego studzi się częściowo, a to czego nie zdąży oddać do powietrza wykorzystuje rekuperator oddając potem równomierne do każdego pomieszczenia z nawiewem. Skutek ten sam, jedynie w dłuższym okresie czasu.

Jak rozsądnie rozprowadzić ciepło z kominka jeśli nie decyduje się na system rozprowadzenia typu DGP ? Otóż rozwiązań jest bardzo dużo. Każdy producent rekuperacji chwali swój sposób ale zawsze jest jakiś haczyk.

1) Jeśli ktoś zaproponuje nam podłączenie nawiewu z kominka za rekuperatorem do systemu wentylacji musi byś świadomy kilku rzeczy - aby system taki działał system wentylacji musi być bardzo dokładnie przygotowany ze względu na :

• regulację - regulacja powinna być robiona zarówno dla wentylacji pracującej w pojedynkę jak i w duecie z turbinką wspomagającą, co za tym idzie wymaga zwiększenia średnic rur uwzględniającą przepływ powietrza sumaryczny ( często rury o średnicy powyżej 250 - gdzie to zabudować to już inna historia). Co w sytuacji kiedy system turbiny nie działa a mamy jednak duże średnice rur? Czy wentylacja będzie działać właściwie? Raczej nie.
• No najbardziej widoczny aspekt - zawory zwane anemostatami przeznaczony jest do wentylacji. Powietrze które z niego wychodzi rozchodzi się pod powierzchnią sufitu i dopiero zaczyna opadać. Jeśli będzie takie ciepłe jak z kominka - nigdy nie opadnie, a my ani nie będziemy sie czuć cieplej ani świeżo - zagrzejemy sufit. Należało by zastosować kratki lub dysze które sprawią że powietrze dotrze do połowy wysokości pomieszczenia co i tak nie jest zadowalającym efektem - koszt jednej dyszy lub kratki to kwota czasem 200 zł. Nie zapominajmy iż punktów nawiewnych w domu mamy od 4-10!

2) Propozycja zrobienia wyciągu w okolicach kominka - system miał by wiele mniej wad jednak sprawi iż :

• rekuperator będzie miał do czynienia z bardzo gorącym powietrzem, a zatem filtry i wentylatory bardzo szybko się będą zużywały na wskutek przegrzania,
• ciepło nadal zostanie pod sufitem..
• w salonie w którym będziemy temperatura będzie wzrastać równie wolno co w innych pomieszczeniach, nie poczujemy że się pali gdyż wyciąg zabierze wszystko.

Ze względu na te wszystkie aspekty trzeba sobie uzmysłowić jeden fakt - system wentylacji to system zapewniający świeże powietrze a nie system klimatyzacji czy ogrzewania. Powietrza które dostarczamy jest mało, kilku-krotnie mniej niż w ogrzewaniu nadmuchowym czy klimie, przez co na efekt trzeba czekać a i jego skala będzie mniejsza. Dokładanie jakiegoś modułu grzewczego lub chłodzącego troszkę mija się z celem, szczególnie że ze względu na ilość przepływającego powietrza dysponujemy mocą rzędu 3-4kW co wystarcza na jedno pomieszczenie a nie na cały dom. Dlatego rozprowadzenie powietrza z kominka sprawdza się w przypadku rekuperacji ale na zasadzie przemyślanego przepływu powietrza przez dom, gdzie ciepłe masy powietrza pokonują odpowiednią drogę podczas której oddają ciepło tam gdzie trzeba.