Bezpieczeństwo w pracy na wysokości

Bezpieczeństwo w pracy to temat, któremu poświęconych jest bardzo wiele dyskusji

Głównie dotyczących pracy na wysokości i narzędzi z tym związanych, m.in. drabiny, rusztowania czy platformy jezdne. Muszą spełniać rygorystyczne europejskie normy w zakresie bezpieczeństwa wszystkich pracujących na wysokości.


  • Użytkowników drabin,
  • Monterów i/lub użytkowników rusztowań stacjonarnych i ruchomych.
  • Użytkowników podnośników jezdnych i stacjonarnych.
  • Osób pracujących na dachach, czyli monterów anten, elektryków, innych pracowników.


Rynek przesycony jest gamą drabin czy rusztowań do użytku profesjonalnego i hobbystycznego, jednak który produkt spełni nasze wymagania? Wybór może być trudny, dlatego warto skorzystać z wiedzy firm budowlanych, opierając się o certyfikaty PN-EN 131 (drabiny przenośne) o PN-EN 1004 (rusztowania przenośne i stacjonarne). Nie zawsze certyfikat zgodności z normą dla drabin, rusztowań czy podnośników wystarczy, żeby uniknąć wypadków. Konieczne jest także przestrzeganie zasad postępowania i zachowanie określonych środków ostrożności.


Bezpieczeństwo na drabinie

Ogólna wiedza w zakresie zasad użytkowania sprzętu podczas pracy na wysokości pozwala pracownikom na zmniejszenie ryzyka:

  • wypadków na drabinach źle zamocowanych i nierozłożonych do końca;
  • upadków z drabin z powodu utraty równowagi – w tym przypadku bardzo przydatne może być stosowanie zabezpieczeń, kosza dla operatora lub półki na przedmioty;
  • poślizgnięć na drabinach spowodowanych niewłaściwym obuwiem.


Większość wypadków spowodowana jest powyższymi przyczynami, dużo rzadziej są to wady konstrukcyjne lub nieprawidłowa przeprowadzona konserwacja drabiny, rusztowania lub podnośnika.

Warto przy tym podkreślić, że nie należy „nadużywać” drabin przenośnych do zastosowań profesjonalnych. Nadają się one do pracy na wysokości tylko, jeżeli:

  • poziom ryzyka jest ograniczony a czas pracy krótki,
  • zbyt mała przestrzeń robocza nie pozwala na użycie innego sprzętu,
  • w przypadku nierówności terenu posiada się specjalną, regulowaną drabinę.


W każdym razie, aby zwiększyć bezpieczeństwo na drabinach, wskazane jest używanie drabiny pomostowej, wyposażonej w poręcz, podest i półkę na przedmioty.


Podstawowe zasady użytkowania drabin:

  1. Można używać drabin przenośnych do lekkich i krótkotrwałych prac, robiąc przy tym przerwy w pracy i odpoczywając na ziemi.
  2. Nie należy przekraczać maksymalnego dopuszczalnego obciążenia drabiny.
  3. Z drabiny może korzystać tylko jedna osoba w tym samym czasie.
  4. Zawsze należy wchodzić przodem do drabiny i utrzymywać ciało centralnie między słupkami.
  5. Będąc na drabinie, w trakcie wchodzenia na nią czy schodzenia z niej, należy zawsze mocno trzymać się jedną ręką.
  6. Obie stopy należy postawić na jednym stopniu/schodku.
  7. Pod żadnym pozorem nie powinno wychylać się na bok.
  8. Pracując na drabinie, nie należy przykładać nadmiernej siły do użycia narzędzi roboczych, aby zapobiec poślizgnięciu się lub wywróceniu drabiny.
  9. Nie należy wchodzić z ciężkimi lub dużymi przedmiotami, a w przypadku konieczności używania sprzętu roboczego koniecznie pojemnik na narzędzia zahaczyć na drabinie lub przymocować do pasa.
  10. Nie należy nigdy wchodzić powyżej czwartego od góry stopnia/schodka drabiny, gdy nie ma ona platformy z barierką lub zabezpieczeniem.
  11. W przypadku podwójnych drabin trzyelementowych nie należy nigdy wchodzić powyżej stopnia znajdującego się u szczytu dwóch elementów stojących na ziemi, używając jako podparcia trzeciego elementu wysuniętego przynajmniej na 4 stopnie.
  12. Nie należy wchodzić na element podtrzymujący w drabinach podwójnych.
  13. Operator nie może stać na drabinie, kiedy jest ona przemieszczana.
  14. Po zakończeniu pracy należy złożyć drabinę do minimalnej wysokości w pozycji zamkniętej.


Konserwacja i naprawa drabin:

  1. Kontrolę wzrokową należy wykonać codziennie, a w przypadku rzadszego używania drabiny – przed każdym jej użyciem.
  2. Najważniejsze kontrole, jakie należy przeprowadzić, to sprawdzanie stanu: słupków i schodków/stopni, nóżek antypoślizgowych, elementów bezpieczeństwa, poręczy i haków, połączeń stopni ze słupkiem, spawów (o ile występują).
  3. Przeprowadzać okresowo czyszczenie ogólne drabiny, stosując lekki detergent.
  4. Ewentualne naprawy może wykonywać tylko producent – wtedy nie tracą ważności certyfikaty wystawiane przez niego dla każdego rodzaju drabiny.
  5. W przypadku konieczności wymiany części lub akcesoriów należy stosować tylko elementy oryginalne.