Odzysk czynnika chłodniczego

Według normy ISO 11650R, odzysk (ang. recovery), to operacja ściągania czynnika chłodniczego z eksploatowanych, naprawianych, a także złomowanych urządzeń lub w trakcie procesów produkcyjnych i gromadzenia go w zewnętrznym pojemniku bez oczyszczania i kontroli jakościowej tej substancji.


Aby prawidłowo i bezpiecznie przeprowadzić proces odzysku czynnika chłodniczego z klimatyzatora, wymagane jest posiadanie i używanie trzech rodzajów specjalistycznego sprzętu:

1. specjalnych butli do odzysku,
2. stacji odzysku,
3. narzędzi pomocniczych i wyposażenia pomocniczego;


Przeprowadzenie procesu odzysku czynnika chłodniczego powinno polegać przede wszystkim na ściągnięciu czynnika z instalacji chłodniczej bez zmiany jego stanu. Można to zrealizować za pomocą m.in. sprężarki instalacji chłodniczej lub stacji odzysku. Ściągnięcie czynnika na przykład za pomocą stacji odzysku, może się odbyć przez zastosowanie kilku metod.

Metody odzysku czynnika chłodniczego:

• Metoda parowa – najczęściej stosowana i najbardziej uniwersalna metoda, ponieważ operację można przeprowadzić praktycznie z każdej instalacji chłodniczej oraz z wykorzystaniem dowolnej z ogólnie dostępnych stacji odzysku. Dzięki tej metodzie odzyskany czynnik jest w małym stopniu zanieczyszczony. Minusem metody parowej jest jej bardzo mała wydajność i czasochłonność. Ma na to wpływ konieczność odparowania z instalacji całości czynnika chłodniczego.
• Metoda cieczowo-parowa – stosowana jest zazwyczaj w stosunku do większych układów wyposażonych w zbiorniki cieczy czynnika z dostępem do instalacji po stronie cieczowej. Ta metoda również polega na doprowadzeniu czynnika trafiającego do sprężarki w stacji odzysku do postaci parowej, poprzez wcześniejsze doprowadzenie go do wrzenia. Metoda cieczowo-parowa jest o wiele bardziej wydajna aniżeli metoda parowa. Odzyskany czynnik tą metodą zawiera jedynie niewielkie zanieczyszczenia.
• Metoda zespolona „push-pull” – jest ona stosowana w dużych instalacjach i polega na przetaczaniu ciekłego czynnika przy wykorzystaniu jego sprężonych par. Metoda zespolona jest najbardziej efektywną metodą odzysku. Podczas stosowania metody zespolonej konieczne jest wykonanie dostępu do instalacji po stronie cieczy oraz pary oraz użycie specjalnych butli dwuzaworowych. Minusem tej metody jest to, że nie zapewnia ona całkowitego usunięcia czynnika chłodniczego z instalacji. Trzeba tu zastosować metodę parową do odzyskania pozostałej części czynnika. Drugim minusem jest to, że odzyskany czynnik zawiera zanieczyszczenia z instalacji.


Następnie ściągnięty płyn należy przetoczyć do specjalnej butli, przeznaczonej do przechowywania czynnika pochodzącego z odzysku. Podczas trwania całego procesu odzysku należy posługiwać się specjalnym sprzętem pomocniczym, który umożliwi uzyskanie dostępu do odpowiednich przewodów instalacji, pomoże w podłączeniu do niej butli oraz stacji odzysku, a także pozwoli na całkowite opróżnienie samej stacji odzysku. Proces odzysku czynnika chłodniczego z klimatyzatora należy zakończyć udokumentowaniem przeprowadzonej operacji.

Odzyskany czynnik chłodniczy można potraktować w dwójnasób. Można w wyniku odpowiedniej obróbki użyć go ponownie lub ostatecznie zniszczyć.


Autor: Karol Fornalczyk