W części I artykułu scharakteryzowano opracowany w ramach projektu badawczego [4] kompleksowy system diagnozowania nadwozi chłodniczych w różnych sytuacjach decyzyjnych. System ten utworzono zestawiając z metodą pomiaru globalnego współczynnika przenikania ciepła (metoda dokładna atP) różne metody pomocnicze, z których najbardziej przydatna okazała się diagnostyka termowizyjna. Metoda ta ujawnia bowiem bardzo dokładnie tzw. mostki cieplne, czyli miejsca o gorszych własnościach termoizolacyjnych, o większym niż wokół tego miejsca przewodzeniu ciepła.
W ramach wspomnianego projektu badawczego autorzy tego artykułu wykonali badania termowizyjne kilkuset transportowych zabudów chłodniczych, rejestrując występujące w nich mostki cieplne. Utworzono z uzyskanych zdjęć termowizyjnych katalog „mostków cieplnych", pozwalający na proponowanie szeregu ulepszeń w zakresie konstrukcji, zmiany w technologii (montażu) oraz zakresów napraw uszkodzeń eksploatacyjnych. Obszerny materiał ilustracyjny (wybór z „katalogu") przedstawiono w pracy [8]. Należy również dodać, że wnioski z tej pracy znalazły liczne praktyczne zastosowania w krajowej gospodarce.
Poniżej, w dalszej części artykułu, przedstawiono przykładowe mostki cieplne powstałe z przyczyn konstrukcyjnych, technologicznych i eksploatacyjnych.
Na podstawie przeprowadzonych badań pokuszono się o w miarę kompletną klasyfikację konstrukcyjnych rozwiązań generujących mostki cieplne w różnych miejscach zabudów izotermicznych - patrz tabele 1 i 2.
W dalszej części rozdziału wizualnie zaprezentowano na zdjęciach termowizyjnych niektóre typowe mostki cieplne spowodowane przyczynami zestawionymi w tabelach 1 i 2. Całość materiału ilustracyjnego znaleźć można również w pracy [8]. Mostki cieplne występują w miejscach cechujących się jaśniejszą barwą (wyższą temperaturą), bowiem w celu wykonania zdjęć termowizyjnych zastosowano metodę ogrzewania wnętrza zabudów termoizolacyjnych osiągając różnicę temperatur między wnętrzem a otoczeniem ∆T = 25ºC (Twewn.= +32,5°C, Tzewn = 7,5°C).
Kolejne rysunki prezentują mostki cieplne spowodowane przez:
Na kolejnych rysunkach przedstawiono:
Mostki cieplne powstałe z przyczyn technologicznych oraz montażowych
W tej grupie przyczyn wyróżnić można:
2.wady montażowe:
Uszkodzenia eksploatacyjne
Występują liczne przypadki uszkodzeń eksploatacyjnych polegających na przerwaniu, czyli mechanicznym uszkodzeniu, poszycia zabudowy chłodniczej. Systematykę oraz analizę tego typu uszkodzeń, widocznych „gołym okiem", przedstawiono w pracy [10]. Częste są również uszkodzenia o charakterze wewnętrznym, identyfikowalne jedynie metodą termowizyjną.
Kolejne ilustracje przedstawiają:
Podsumowanie
Przedstawiono wybrane, z opracowanego w projekcie badawczym [4] katalogu, przykłady mostków cieplnych spowodowanych przyczynami konstrukcyjnymi, montażowymi (technologicznymi) oraz eksploatacyjnymi. Pełniejszą reprezentację zdjęć termowizyjnych z tego obszaru można znaleźć w pracach [8 i 11].
Diagnostyka termowizyjna stosowana w Instytucie Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Politechniki Poznańskiej stanowi bardzo istotny element składowy kompleksowego systemu oceny nadwozi chłodniczych do transportu żywności, łącznie z tzw. dokładną metodą ATP.
Literatura
[1] Umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP). Dziennik Ustaw PRL, Załącznik do nru 49, poz. 254 z dnia 26 października 1984 r.
[2] Umowa ATP z Uzupełnieniami (tekst angielski) http//:www.unece.org/trans/main/wp11/atp.html
[3] http//:www.unece.org/trans/main/wp11/teststation04.pdf
[4] Projekt badawczy KBN 5T07B02022 „Fizyczne podstawy diagnostyki układów termoizolacyjnych do transportu żywności" (kierownik K. Bieńczak) Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Politechniki Poznańskiej, 2001-2004.
[5] Fizyczne podstawy diagnostyki układów termoizolacyjnych do transportu żywności. Pod red. K. Bieńczaka, s. Biblioteka Problemów Eksploatacji, Wyd. IteE, Radom-Poznań, 2005 (monografia).
[6] BIEŃCZAK K.: Kompleksowy system oceny stanu samochodowych zabudów izotermicznych. Problemy Eksploatacji, 2005/4, s.109-115.
[7] BIEŃCZAK K.: Propozycja kompleksowego systemu oceny nadwozi chłodniczych [w:] Fizyczne podstawy diagnostyki układów termoizolacyjnych do transportu żywności. Wyd. IteE, Radom-Poznań, 2005, s. 136-142.
[8] ROCHATKA T., i inni: Identyfikacja ukrytych wad (uszkodzeń) metodą termowizyjną [w:] Fizyczne podstawy diagnostyki układów termoizolacyjnych do transportu żywności. Wyd. IteE, Radom-Poznań, 2005, s. 64-92.
[9] ROCHATKA T. i inni: Insulated bodies as the object of thermovision diagnosis. Biuletin of TSU Pieščany, Republic of Slo-vakia (w druku), December 2005.
[10] PERZ K.: Mechanizm powstawania uszkodzeń izolacji zimnochronnych. Rozprawa doktorska, WMRiT, Politechnika Poznańska.
[11] Pojazdy chłodnicze w transporcie żywności, Pod red. W ZWIERZYCKIEGO i K. BIEŃCZAKA, Wyd. SYSTERM, Poznań 2006 (w druku).
Prof. dr hab. inż. Wiesław ZWIERZYCKI, dr inż. Krzysztof BIEŃCZAK, dr inż. Tomasz ROCHATKA, dr inż. Arkadiusz STACHOWIAK, dr inż. Przemysław TYCZEWSKI - Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Politechniki Poznańskiej