Głośność wentylacji mechanicznej z rekuperacją

Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacją, to jeden ze sposobów obniżania rachunków za ogrzewanie domu oszczędzania energii. Jest wymagana w budynkach pasywnych. Wielu inwestorów rozważa zainstalowanie rekuperacji w swoim domu, jednak często pojawiają się obawy dotyczące hałasu generowanego przez urządzenia wentylacyjne, pracujące na okrągło przez cały rok. W praktyce okazuje się, że wentylacja mechaniczna może być bezgłośna, jednak warunkiem tego jest prawidłowe zaprojektowanie, wybór odpowiednich komponentów systemu, prawidłowy montaż rekuperacji oraz jej późniejsza konserwacja.

Jak zbudowany jest system wentylacji mechanicznej z rekuperacją i dlaczego może generować hałas?

Wentylacja mechaniczna z rekuperacją (ang. HRV) zapewnia wymianę zużytego i zanieczyszczonego powietrza na świeże, przy czym ciepło z powietrza wywiewanego jest częściowo odzyskiwane i wykorzystane do ogrzania świeżego powietrza, nawiewanego do pomieszczeń. Dzięki temu można zmniejszyć zużycie energii potrzebnej do ogrzewania domu w sezonie jesienno-zimowym nawet o 50% (według niektórych źródeł), a mieszkańcy domu mogą cieszyć się odpowiednim mikroklimatem. Sercem systemu rekuperacji jest centrala, wyposażona w wymiennik ciepła oraz wentylatory elektryczne, wymuszające przepływ powietrza w kanałach, niezależnie od różnicy temperatur pomiędzy wnętrzem domu a otoczeniem. Pracujące wentylatory oraz niektóre rodzaje wymienników ciepła (obrotowe) generują hałas. Ponadto źródłem niepożądanych dźwięków w systemie wentylacji mogą być nieszczelności w kanałach wentylacyjnych oraz wibracje połączeń.

Normy dotyczące hałasu w budynkach mieszkalnych a rekuperacja

Poziom hałasu mierzymy w decybelach, dB (A). Wartość 0 dB oznacza próg słyszalności dla człowieka, natomiast 120 dB – próg bólu. Polska norma PN-87/B-02151/02 – Akustyka budowlana podaje, że pomieszczeniach typowo mieszkalnych, takich jak salon czy sypialnia, maksymalnie natężenie hałasu może wynosić 35 dB(A) w dzień i 25 dB (A) w nocy. Pierwsza z tych wartości to granica szkodliwego hałasu, obrazowo można ją porównać do cichej muzyki. Natomiast drugą do cichego szeptu. Opinie typu rekuperacja jest głośna należą do mitów. System ten może pracować niesłyszalnie dla mieszkańców domu. Wpływ ma na to jednak kilka czynników, które wszystkie musimy uwzględnić przy projektowaniu i planowaniu rekuperacji oraz wyborze jej poszczególnych elementów. Ważny jest także prawidłowy montaż i uruchomienie systemu, dlatego warto postawić na doświadczoną i polecaną firmę instalacyjną z branży. Jak pokazuje praktyka, to właśnie błędy popełniane podczas instalowania systemu rekuperacji są jedną z głównych przyczyną uciążliwego hałasu, generowanego podczas późniejszej pracy tego systemu.

Jak uzyskać bezgłośny system rekuperacji w naszym domu?

Co prawda system wentylacji mechanicznej z zasady powoduje hałas, jednak technicznie daje się on wyciszyć. Aby cieszyć się bezgłośnie pracującą wentylacją mechaniczną w naszym domu musimy pamiętać, że system ten musi być:

właściwie zaprojektowany
składać się z komponentów o odpowiednich parametrach i wysokiej jakości
prawidłowo zainstalowany
regularnie konserwowany

Poniżej podajemy kilka praktycznych porad na ten temat:

Wybór centrali rekuperacji. Każde urządzenie z wentylatorem generuje hałas. Jednak centrala centrali nierówna. Na poziom hałasu mają wpływ: typ wentylatora (wentylatorów), materiał obudowy (metal lub tworzywo sztuczne) oraz rodzaj wymiennika ciepła. Wybierając markę i typ centrali rekuperacji powinniśmy wziąć pod uwagę nie tylko wydajność (przepływ w m³/h), działanie i opcje sterowania, ale także poziom hałasu w dB. Najnowsze modele central rekuperacji są zazwyczaj bardzo ciche. Wentylatory prądu stałego (DC), w porównaniu z wentylatorami prądu zmiennego (AC), pracują nie tylko ciszej, ale i zużywają o ok.30% mniej energii, co przekłada się na zmniejszenie rachunków, dlatego warto na nie postawić. Wentylatory w stanowią główne źródło hałasów systemu rekuperacji. Najczęstszymi przyczynami ich zbyt głośnej pracy są: uszkodzone łożyska, źle wyważony wirnik, głośno pracujące łopaty (co wynika z konstrukcji urządzenia). Dlatego nie warto oszczędzać i montować wentylatorów niższej jakości. Obrotowe wymienniki ciepła napędzane są dodatkowymi silnikami elektrycznymi i zbudowane z większej ilości ruchomych części, które zwiększają poziom hałasu. Ich sprawność odzysku ciepła wynosi 70-85%, dlatego lepszym rozwiązaniem będą wymienniki przeciwprądowe o sprawności dochodzącej nawet do 95%, które nie zawierają elementów ruchomych. Duże znaczenie pod względem hałasu ma ponadto obudowa. Najlepiej wybierać modele dobrze izolowane termicznie i akustycznie, co przełoży się zarówno na niższe rachunki za ogrzewanie domu, jak i niższy poziom hałasu z wentylacji. Musimy jednak wiedzieć, że każda centrala rekuperacyjna generuje hałas w kanale wentylacyjnym i od obudowy. Poziom tego hałasu jest podawany m.in. na etykiecie energetycznej tego urządzenia. Zgodnie z unijną Dyrektywą Ekoprojekt, producenci podają wartość mocy akustycznej od odbudowy dla 70% wydajności urządzenia. Większość central generuje moc akustyczną ok 50-60 dB(A). Wartości poniżej 45dB(A) możemy uznać za wyjątkowo ciche. Bardzo ważne jest również prawidłowe dobranie wydajności centrali. Gdy wybierzemy rekuperator o zbyt małej mocy, to nie tylko nie zapewni on właściwej wymiany powietrza w domu, ale i cały system będzie pracował zbyt głośno.

Prawidłowa lokalizacja i montaż centrali rekuperacji

Centrala powinna być właściwie przymocowana do solidnej ściany. Ważne jest, aby nie umieszczać urządzenia zbyt blisko pomieszczeń mieszkalnych, zwłaszcza sypialni, a w każdym razie zawsze w pomieszczeniu zamykanych drzwiami. Najczęściej, biorąc pod uwagę rozkład pomieszczeń w domu, rekuperatory są instalowane w takich miejscach, jak piwnica, strych lub kotłownia (z wyjątkiem kotłowni gdzie spalane jest paliwo stałe, ze względu na zanieczyszczenia i pyły).

Optymalne dobranie wymiarów kanałów wentylacyjnych

Kanały wentylacyjne emitują mniejszy hałas, gdy prędkość przepływającego w nich powietrza jest niższa. Jeśli wentylator musi pracować z większą mocą, wytwarzany jest większy hałas. Dlatego im większa średnica kanałów wentylacyjnych, tym mniejsza prędkość powietrza. Optymalne wymiarowanie kanałów uwzględnia: średnicę kanałów, wydajność systemu oraz specyfikę budynku (zapotrzebowanie na powietrze oraz dostępna przestrzeń dla systemu wentylacji). Praktycznie stosuje się rury stalowe lub z tworzyw sztucznych, o średnicach od 75 do 200 mm. Przewody wentylacyjne powinny mieć taką średnicę, aby prędkość przepływu powietrza była nie większa, niż 3-4 m/s.

Przemyślane prowadzenie i konstrukcja kanałów wentylacyjnych

Prostopadłe zakręty i przejścia z kanałów szerokich do wąskich powodują większy opór powietrza, a tym samym zwiększają ryzyko uciążliwego hałasu. Dlatego powinno się unikać wykonywania zbyt wielu zakrętów, wykorzystując do projektowania odpowiednie oprogramowanie komputerowe.

Wybór dobrze izolowanych kanałów wentylacyjnych

Hałas wytwarzany przez wentylatory jest przenoszony przez kanały wentylacyjne i rozprzestrzenia się po całym domu. Dobrze izolowane kanały wentylacyjne, zarówno po stronie powietrza nawiewanego, jak i wywiewanego, zapewniają odpowiednią izolację termiczną i akustyczną. Skutecznie tłumią hałas od obudowy centrali. Kanały wentylacyjne muszą być dokładnie zabezpieczone przed wykropleniem pary wodnej. W dobrze zaizolowanych kanałach redukcja hałasu wynosi 20dB (system 160/125) lub 14dB (system 200/170), zgodnie z normą DIN-EN-ISO 5135:1999.

Szczelność połączeń

Wszelkie nieszczelności w kanale wentylacyjnym mogą powodować wydostawanie się nie tylko powietrza, ale także dźwięku. Krytycznymi częściami kanału wentylacyjnego pod tym względem są połączenia. Ze względu na różnice temperatur pomiędzy powietrzem w kanale, a powietrzem w otaczającej przestrzeni, na połączeniach występuje luz. Dlatego należy wybrać połączenia elastyczne, np. wykonane z gumy, które zapewnią szczelność nawet wtedy, gdy kanały się poruszają.

Połączenia wolne od wibracji

Podczas montażu komponentów systemu wentylacji należy unikać wykonywania sztywnych połączeń. Mogą doprowadzić do dodatkowego naprężenia w systemie kanałów, co w połączeniu z przepływem powietrza może powodować wibracje (wytwarzanie hałasu). Gumowe połączenia pochłaniają te wibracje

Zainstalowanie tłumików akustycznych

Dzięki zainstalowaniu tłumików bezpośrednio po stronie nawiewnej i wywiewnej centrali rekuperacji, dźwięk pracującego urządzenia jest częściowo pochłaniany. Tłumiki akustyczne zmniejszają poziom hałasu w salonach i sypialniach do pożądanego poziomu. Tłumiki sztywne typu SIL dają przeważnie dużo lepsze tłumienie, niż często stosowane tłumiki elastyczne (które zajmują bardzo mało miejsca). Ponadto można wygłuszyć przewody za pomocą przepustnicy wentylacyjnej, która skutecznie ogranicza szumy.

Prawidłowa regulacja instalacji

Zanim system wentylacyjny zostanie oddany do użytku, musi zostać prawidłowo wyregulowany. Często odbywa się to pod presją czasu. Jednak nieprawidłowo wyregulowany system nie działa optymalnie i zwiększa ryzyko uciążliwego hałasu. Dlatego powinniśmy dopilnować, aby firma instalacyjna wykonała poprawnie tę czynność.

Regularne sprawdzanie i wymiana filtrów

Zatkane lub brudne filtry powietrza w centrali rekuperacji nie tylko tworzą niezdrowe środowisko dla ludzi, ale także zmniejszają przepływ powietrza. Oznacza to, że wentylatory centrali muszą pracować ciężej, aby wytworzyć wymagany przepływ powietrza, co oznacza większe zużycie energii elektrycznej oraz dodatkowy hałas. Dlatego ważne jest regularne sprawdzanie filtrów powietrza oraz wymiana zużytych na nowe.

Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki

Opracowanie redakcja : (T.H.)

Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji portalu www.klimatyzacja.pl