Skuteczność wentylacji zależy między innymi od zapewnienia wymaganej ilości powietrza w pomieszczeniach. Do tego celu wykorzystuje się powietrze zewnętrzne. Pobór powietrza odbywa się przez kratki zamontowane w ścianach zewnętrznych, które nazywane są czerpniami. Czerpnie to pierwsze elementy układu wentylacji mechanicznej. Ostatnia kratka, przez którą powietrze jest wyprowadzane bezpośrednio na zewnątrz to wyrzutnia. Prędkość powietrza na czerpni i wyrzutni jest dużo niższa niż w kanałach wentylacyjnych transportujących powietrze. Waha się w granicach 2 – 2,5 m/s. Zasady lokalizowania czerpni oraz wyrzutni są ujęte w przepisach.
Do dystrybucji i rozdziału powietrza przygotowanego w centrali służą kanały wentylacyjne. Prędkość powietrza płynącego w kanałach jest różna i zależy od rodzaju instalacji oraz jej przeznaczenia. Powinna być jednak mniej więcej, stała w całej instalacji. Z tego powodu konieczne jest różnicowanie przekrojów poszczególnych odcinków. Prędkość powietrza powinna być tak zaprojektowana, aby ruch przemieszczającego się powietrza w kanałach nie generował hałasu oraz zbyt dużych oporów przepływu. Równocześnie powinna być na tyle duża, żeby koszt wykonania instalacji był optymalny, a regulacja instalacji ułatwiona. Kanały są produkowane w przekrojach prostokątnych (typ A) oraz okrągłych (typ B) lub Spiro, a także przewody elastyczne (okrągłe – typu Flex). Powszechnie stosuje się przewody wentylacyjne z blachy stalowej ocynkowanej lub nierdzewnej (kwasoodpornej), rzadziej z aluminium, płyt z pianki poliuretanowej czy PCV. Wymiary kanałów są znormalizowane. Istnieje jednak możliwość wykonania elementów prostokątnych „na wymiar”. Pozostałe elementy, bez których wentylacja nie może działać Często w budynkach zachodzi także potrzeba zabezpieczenia kanałów przed ogniem i zmniejszenia ryzyka rozprzestrzeniania się w nich pożaru. W tym celu wykonuje się specjalne obudowy lub buduje całe kanały z płyt ogniochronnych bądź stosuje się kanały stalowe oddymiające badane i certyfikowane przez Instytut Techniki Budowlanej.
Dystrybucja powietrza w budynku nie odbywa się wyłącznie poprzez odcinki proste. Do łączenia kanałów z końcowymi elementami instalacji wykorzystuje się różnego rodzaju kształtki. Zmiana kierunku, rozdzielenie lub łączenie strumienia powietrza następuje poprzez zastosowanie trójników, łuków i kolan. W celu redukcji prędkości przepływu stosuje się dyfuzory i konfuzory. Ich zadaniem jest wprowadzenie lub wyprowadzenie powietrza z wentylowanych pomieszczeń, aby uzyskać wymaganą skuteczność i sprawność przewietrzania. Organizacja powietrza wentylacyjnego w pomieszczeniach odbywa się przez różnego rodzaju nawiewniki, czyli anemostaty (sufitowe, szczelinowe, czy podłogowe), kratki wentylacyjne, bądź dysze dalekiego zasięgu. Wywiew powietrza jest realizowany poprzez wywiewniki, kratki lub zawory. Nawiewniki umieszcza się najczęściej w strefie przebywania ludzi natomiast wywiew możliwie daleko od elementów nawiewnych lub bezpośrednio nad miejscem powstawania zanieczyszczeń czy nieprzyjemnych zapachów. W ten sposób zapewnia się właściwe przewietrzanie pomieszczenia w całej jego kubaturze.
Kratki wentylacyjne to najprostsze rozwiązanie, które stosuje się do rozdziału powietrza. Najczęściej są to stalowe ramki wyposażone w pionowe lub poziome lamelki, dzięki którym można nadać odpowiedni kierunek wypływu powietrza. W budownictwie mieszkaniowym popularne są również kratki wykonane z aluminium i tworzyw sztucznych. Kratki wykorzystuje się zarówno w instalacjach nawiewnych, jak i wywiewnych. Stosując je, uzyskuje się strugę płaską, swobodną lub przyścienną. Mogą być montowane w ścianach i stropach lub bezpośrednio w kanałach o przekroju prostokątnym czy też okrągłym. Do regulacji natężenia przepływu stosuje się przepustnice lub regulatory. Często elementy regulacyjne są fabrycznie zamontowane z ramką czołową. W instalacjach wentylacyjnych stosuje się również kratki podłogowe. Podobnie jak wszystkie kratki, także te wyposaża się w przepustnice, a dodatkowo w śruby poziomujące, które pozwalają wyrównać poziom z posadzką.
Ten rodzaj nawiewników stosuje się w wysokich pomieszczeniach przy dużych kubaturach (w centrach handlowych, kinach, teatrach, a także halach sportowych czy magazynach). Dysze sprawdzają się, gdy zachodzi potrzeba równomiernego nawiewania powietrza strumieniami o dużej objętości. Dzięki swojej konstrukcji osiągają duży zasięg i strugę swobodną, zwykle osiowo – symetryczną, którą po dołożeniu dodatkowych elementów (kierownic lub siłowników), można odpowiednio ukierunkować. Dysze mają też możliwość zawirowania strugi powietrza. Charakteryzują się niską emisją hałasu, dlatego wykorzystuje się je w pomieszczeniach, gdzie ważna jest akustyka. Montaż ich możliwy jest zarówno w suficie, jak i w ścianie, bezpośrednio w kanale lub przy pomocy puszki rozprężnej. Najczęściej spotykane dysze wykonane są z aluminium lub z tworzyw sztucznych.
Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki
Opracowanie Redakcja (W.W.).
Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji portalu www.klimatyzacja.pl