Samodzielne napełnianie klimatyzacji w domu to oszczędność czy ryzyko ?
Klimatyzacja podnosi komfort mieszkańców, co ma teraz bardzo duże znaczenie, ponieważ lato stają się coraz cieplejsze, co wszyscy odczuwamy. Ponadto nowoczesne klimatyzatory mają też funkcję ogrzewania, którą można wykorzystać podczas chłodnych dni poza sezonem grzewczym. Jednak panuje przekonanie, że wszystkie układy klimatyzacji wymagają okresowego uzupełniania czynnika chłodniczego – tak jak samochodowe. Ponieważ ceny usług są obecnie wysokie, wiele osób rozważa możliwość samodzielnego serwisowania klimatyzacji w swoim domu. W artykule postaramy się przybliżyć ten temat.
Jak działa klimatyzacja domowa?
Aby samodzielnie serwisować klimatyzację, warto znać zasadę jej działania. W skład systemu wchodzą 4 podstawowe elementy: parownik, sprężarka (kompresor), skraplacz oraz zawór rozprężny. Układ jest napełniony specjalnym gazem czynnikiem chłodniczym. Czynnik ten w formie pary przepływa przez parownik, pobierając ciepło z pomieszczenia i przepływa do napędzanej silnikiem elektrycznym sprężarki, która doprowadza do nagłego wzrostu jego ciśnienia i temperatury. Następnie płynie do skraplacza, w którym oddaje pobrane ciepło do otoczenia i zmienia stan skupienia na ciekły. Następnie przepływa przez zawór rozprężny, który powoduje nagłe zmniejszenie ciśnienia i spadek temperatury czynnika. W dalszej kolejności płynie do parownika i cykl się powtarza. Klimatyzatory, podobnie jak działające na tej samej zasadzie pompy ciepła, dzielą się na typu split oraz monoblok. Te pierwsze, najbardziej rozpowszechnione, składają się z montowanej w pomieszczeniu jednostki wewnętrznej z parownikiem oraz jednostki zewnętrznej ze skraplaczem. Obie jednostki połączone są przewodami z czynnikiem chłodniczym pod ciśnieniem. Natomiast w urządzeniach typu monoblok całość znajduje się w jednej obudowie, montowanej w pomieszczeniu, zaś ciepłe powietrze odprowadzane jest na zewnątrz rurą przechodzącej przez ścianę. Istnieją też układy typu multi-split, składające się z jednej jednostki zewnętrznej oraz kilku wewnętrznych, znajdujących się w różnych pomieszczeniach budynku.
Czynniki chłodnicze w klimatyzacji domowej
W najpopularniejszych w Polsce klimatyzatorach typu split najczęściej stosowanym czynnikiem chłodniczym jest R410A, natomiast w multi-split R410A oraz R32. Obydwa mają dobre własności termodynamiczne, co oznacza wysoką efektywność energetyczną klimatyzacji. Jednak są to tzw. fluorowane gazy cieplarniane (HFC, F-gazy albo SZWO – substancje zubożające warstwę ozonową), które charakteryzują się wysokim współczynnikiem ocieplenia globalnego (GWP). Dlatego serwis urządzeń klimatyzacji wykorzystujących te czynniki powinien być wykonany przez osobę posiadającą certyfikat wydany przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT), tzw. uprawnienia na F-gazy. Ponadto legalnego zakupu tych czynników mogą dokonać tylko specjaliści lub firmy zajmujące się serwisem HVAC posiadające ten certyfikat, bądź firmy handlowe w celu dalszej odsprzedaży. Cena czynnika R32 wynosi obecnie 175 zł za butlę jednorazową 1l/0,8kg, natomiast R410A ok. 300 zł za tę samą butlę. Ilość czynnika chłodniczego w klimatyzacji domowej zależy od jej mocy. Przykładowo: nowoczesny klimatyzator ścienny o mocy chłodniczej 2,5 kW zawiera zaledwie 0,7 kg czynnika R32, natomiast w wersji o mocy 5kW: 1 kg. Dla porównania: układy klimatyzacji w samochodach osobowych zawierają ok. 0,4-0,6 kg czynnika chłodniczego (R134a lub R1234yf).
Czy klimatyzacja domowa wymaga uzupełniania czynnika chłodniczego?
Powszechnie panuje przekonanie, że każdą klimatyzację należy regularnie nabijać, tak jak samochodową, ponieważ gazowy czynnik chłodniczy ucieka albo się zużywa. Jednak nie jest to prawdą. Pomiędzy klimatyzacją samochodową a domową (stacjonarną) istnieją podstawowe różnice. W pojazdach konieczność regularnego uzupełniania czynnika chłodniczego wynika z uszczelniania połączeń przewodów za pomocą gumowych oringów (starzeją się), oraz wstrząsów występujących podczas jazdy, szczególnie na nierównościach drogi. Natomiast w klimatyzacji domowej połączenia wykonywane są na sztywno, nie ma wstrząsów i drgań, dlatego nieszczelności nie powinny występować. Jeżeli już są, to spowodowane głównie niestarannym montażem systemu, dlatego ważne jest, aby zlecić to zadanie wyspecjalizowanej i cieszącej się dobrymi opiniami firmie. Ucieczka czynnika chłodniczego w bardzo małych ilościach ma też miejsce przy podłączaniu mierników ciśnienia w celach serwisowych; tu specjaliści odradzają przeprowadzania takiej kontroli samodzielnie, bo ilość czynnika, który wydostanie się wtedy z układu może być znacząca. Jednak niektórzy producenci klimatyzatorów w swoich instrukcjach serwisowych podają opis uzupełniania czynnika chłodniczego po kilkuletniej pracy systemu. Praktycznie w markowej i prawidłowo zainstalowanej klimatyzacji domowej nie ma konieczności uzupełniania czynnika chłodniczego. Jak się jednak okazuje, niewiedza o różnicach pomiędzy klimatyzacją samochodową a domową często jest wykorzystywana przez nieuczciwych serwisantów, którzy naciągają klientów na zupełnie niepotrzebne uzupełnianie czynnika chłodniczego i pobierają za to wysokie opłaty.
Jak uzupełnić czynnik chłodniczy w klimatyzacji domowej?
Opis ten podajemy w celach informacyjnych. Przede wszystkim należy zaopatrzyć się w zestaw do napełniania klimatyzacji, który składa się z reduktora ciśnienia, węża, wagi elektronicznej oraz butli z czynnikiem chłodniczym. Klimatyzator odłączamy od zasilania i czekamy kilka minut na ustabilizowanie się ciśnienia w systemie. Dokładnie sprawdzamy poziom czynnika w systemie, aby upewnić się, że jest on prawidłowy. Jeśli poziom ten jest niższy niż zalecany, możemy go uzupełnić, ale musimy uważać, aby nie przekroczyć maksymalnego poziomu, podanego przez producenta klimatyzatora. Następnie podłączamy zestaw do odpowiedniego zaworu serwisowego i otwieramy butlę z czynnikiem chłodniczym. Gdy ciśnienie w systemie osiągnie odpowiedni poziom, zamykamy butlę, czekamy kilka minut i odłączamy od zaworu serwisowego. W systemach klimatyzacyjnych, wykorzystujących czynnik chłodniczy R410A, na mierniku powinno być odczytane ciśnienie w granicach 100 – 140 psi (6,9 – 9,7 bar), natomiast w systemach z czynnikiem R22 ciśnienie powinno zawierać się w granicach 60 – 80 psi (4,2 – 5,5 bar). Włączamy klimatyzator i sprawdzamy, czy działa poprawnie i chłodzi z odpowiednią wydajnością.
Podsumowanie
Jeżeli nasza klimatyzacja słabiej chłodzi i podejrzewamy ubytek czynnika chłodniczego, a urządzenie jest już po gwarancji, to skontaktujmy się raczej z profesjonalnym, godnym zaufania serwisem. Nie podłączajmy manometrów, aby na podstawie pomiaru ciśnienia zorientować sie, czy nie ubyło czynnika. Specjalista wykona przegląd systemu i ustali, co jest przyczyną nieprawidłowości. Jeśli jednak nasze podejrzenia się potwierdzą, to serwisant dokładne określi ile czynnika brakuje i uzupełni jego poziom za pomocą profesjonalnego sprzętu. Pamiętajmy, że samodzielne uzupełnianie czynnika chłodzącego może doprowadzić do uszkodzenia systemu klimatyzacji i może być wręcz niebezpieczne oraz wymaga nabycia sprzętu serwisowego oraz butli z czynnikiem za sporą kwotę, liczoną w tysiącach zł. Tu sprawa wygląda inaczej, niż w przypadku zestawów do nabijania klimatyzacji samochodowej za kilkadziesiąt zł, sprzedawanych w sklepach internetowych oraz na portalach aukcyjnych. Obecnie ceny uzupełnienia czynnika chłodniczego w klimatyzacji domowej wynoszą od 150 do 350 zł - zależnie od rodzaju klimatyzacji, ilości potrzebnego czynnika oraz stopnia skomplikowania instalacji. Jednak samo napełnianie klimatyzacji nie zawsze wystarczy. W przypadku problemów z klimatyzacją konieczny jest serwis, ustalenie przyczyny i usuniecie ewentualnych nieszczelności oraz naprawa uszkodzeń, co oznacza poniesienie dodatkowych kosztów. W każdym razie nie są to aż takie wielkie sumy, aby kupować własny sprzęt i materiały oraz próbować samodzielnego serwisowania.
Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki
Opracowanie redakcja : (P.H.)
Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji portalu www.klimatyzacja.pl
