Klimatyzacja działa na podobnych zasadach jak nasza lodówka – pobiera ciepło z wnętrza, by oddać je na zewnątrz. Najważniejszymi jej elementami są dwa wymienniki ciepła: parownik i skraplacz oraz krążący między nimi w obiegu zamkniętym czynnik chłodniczy, czyli specjalna substancja, która w niskiej temperaturze i niskim ciśnieniu przechodzi w stan gazowy, pobierając energię z otoczenia, a w wysokiej temperaturze i przy wysokim ciśnieniu skrapla się, oddając ciepło. W skraplaczu czynnik zatem oddaje energię do otoczenia, w parowniku energię z otoczenia pobiera, co skutkuje jego ochłodzeniem. Istotnymi elementami układu są również:
Ze względu na sposób budowy wyróżniamy klimatyzatory typu monoblok, split i multi split.
W klimatyzatorach typu monoblok oba wymienniki ciepła (parownik i skraplacz) umieszczone są w jednej, wspólnej obudowie. Taką budowę bardzo często mają klimatyzatory przenośne, a także te, które montowane są w oknach lub w
ścianach zewnętrznych.
W klimatyzatorach typu split wymienniki ciepła umieszczone są w oddzielnych obudowach (zwanych jednostkami), połączonych ze sobą przewodami z czynnikiem chłodniczym:
To najczęściej montowane urządzenia służące do klimatyzowania jednego pomieszczenia.
O klimatyzacji typu multi split mówimy wtedy, gdy do kilku jednostek wewnętrznych, podłączona jest jedna jednostka zewnętrzna. Rozwiązanie to jest wykorzystywane w dużych mieszkaniach, domach jednorodzinnych, obiektach handlowych i biurach - czyli wszędzie tam, gdzie zastosowanie do każdego pomieszczenia jednostki typu split byłoby nieuzasadnione ekonomicznie. Co więcej, montaż wielu jednostek zewnętrznych dodatkowo szpeciłby elewację budynku.
Ze względu na sposób montażu możemy wyróżnić klimatyzatory przenośne i montowane na stałe.
Klimatyzatory przenośne to głównie urządzenia typu monoblok, gdzie zarówno skraplacz, jak i parownik umieszczone są w jednej obudowie, a ciepłe powietrza jest odprowadzane na zewnątrz dodatkową rurą przez uchylone drzwi balkonowe lub okno.
Klimatyzatory montowane trwale to w przeważającej większości urządzenia o budowie typu split lub multisplit, choć spotkać można też stacjonarne urządzenia typu monoblok.
Klimatyzatory przenośne praktycznie nie wymagają żadnego montażu - wystarczy podłączyć je wtyczką do gniazdka i wystawić rurę odprowadzającą ciepłe powietrze przez uchylone okno (wyposażone w specjalną uszczelkę ograniczającą dopływ powietrza z zewnątrz, która jest zwykle dołączana do urządzenia przez producenta). Klimatyzatory przenośne stosuje się zwykle dla powierzchni nie większych niż 20 – 30 m2. Ich zaletą jest duża mobilność, natomiast wadą to, że zajmują dodatkowe miejsce na podłodze.
Klimatyzatory montuje się w sposób trwały w przegrodach zewnętrznych budynku takich jak ściany czy okna. Miejsce montażu w dużej mierze zależy od wybranego typu urządzenia.
Klimatyzatory typu monoblok zakłada się tam, gdzie przeprowadzenie klasycznej instalacji chłodzącej typu Split nie jest możliwe. Można je montować w wariancie okiennym (np. w świetle okna, na miejscu skrzydła okiennego lub na parapecie) lub ściennym. Montaż w ścianie wymaga wybicia w przegrodzie zewnętrznej otworu wielkości agregatu i umieszczenia w nim klimatyzatora w taki sposób, aby jedna część urządzenia znajdowała się na zewnątrz a druga – wewnątrz pomieszczenia.
Klimatyzator typu Split montowany na stałe to najczęściej spotykane rozwiązanie. W tym przypadku jednostka zewnętrzna, umieszczana jest na ścianie zewnętrznej budynku (albo na dachu), a jednostka wewnętrzna w jego środku, w pomieszczeniu. Obie jednostki połączone są ze sobą przewodami z czynnikiem chłodzącym oraz zasilaniem. Ten rodzaj klimatyzacji wymaga montażu przeprowadzonego przez doświadczonych fachowców z odpowiednimi uprawnieniami, bo instalacja wiąże się przeprowadzeniem przewodów z czynnikiem chłodniczym.
Instalacja klimatyzatora typu multisplit jest jeszcze bardziej skomplikowana, bo do jednej, odpowiednio dużej, jednostki zewnętrznej podłączonych jest wiele jednostek wewnętrznych, często różnego rodzaju (ściennych, przypodłogowych, sufitowych, czy kasetonowych). Zastosowanie klimatyzacji multisplit wymaga odpowiedniego doboru urządzeń i zaplanowania rozprowadzenia instalacji, dlatego warto pomyśleć o takim rozwiązaniu już na etapie projektowania, czy budowy obiektu. Niestety realizacja takiej inwestycji w już istniejącym budynku wiąże się z dużą ilością prac budowlanych, większymi kosztami i uciążliwością dla mieszkańców.
Urządzenia klimatyzacyjne stosujemy przede wszystkim w pomieszczeniach, w których najczęściej przebywamy. Każdemu z urządzeń trzeba zapewnić odpowiednią przestrzeń – zarówno po jego bokach (min po 30 cm), przed nim, jak i nad nim (min odległość od sufitu to 10 cm). Instalacje klimatyzacyjne nie wymagają uzyskania pozwolenia ani zgłoszenia ich budowy, ale w przypadku montażu jednostek zewnętrznych w budynkach wielorodzinnych zarządzanych przez wspólnotę czy spółdzielnię, konieczne jest uzyskanie zgody administracji budynku na jej założenie. Urządzenia stacjonarne montuje się zwykle na specjalnych stelażach, więc warto zadbać też o estetykę ich wykonania.
W przypadku klimatyzatorów przenośnych jedyna rzecz, o jaką musimy zadbać to podłączenie do prądu i bliskość okna lub drzwi balkonowych, przez które usuwać będziemy nagrzane powietrze. Ich montaż wymaga jedynie założenia odpowiednich uszczelek zabezpieczających przed dostawaniem się ciepłego powietrza do wnętrza przez uchylone okno z rurą wyrzutową.
Jednostki zewnętrzne montuje się na balkonach, elewacjach oraz na dachach. W miarę możliwości należy wybierać miejsca zacienione. Zwykle zakłada się je na specjalnych stelażach pozwalających na zachowanie odpowiedniego dystansu i amortyzującego wibracje powstałe podczas ich pracy. Istotne jest, aby przy wyborze miejsca zadbać o to, aby mieć swobodny i bezpieczny dostęp do urządzenia, które wymaga przeprowadzania regularnych serwisów, czy ewentualnych napraw. Jednostki zewnętrzne generują również hałas, warto więc zlokalizować je z dala od okien sąsiadów. Należy również zapewnić odprowadzenie skroplin. Najlepiej, jeśli istnieje możliwość podłączenia jednostki zewnętrznej do kanalizacji. Jeśli nie, trzeba zapewnić odpowiedni zbiornik na ten cel. O ile sytuacja na to pozwala, najlepiej montować jednostki zewnętrzne i wewnętrzne jak najbliżej siebie.
Wybór miejsca, z którego do pomieszczenia będzie napływało chłodne powietrze z jednostek wewnętrznych, też nie powinien być przypadkowy. Nawiew nie powinien być skierowany tam, gdzie spędzamy najwięcej czasu, np. na biurko, przy którym pracujemy, czy na kanapę, na której siedzimy, oglądając telewizję. Wiele jednostek ma możliwość regulowania kierunkiem strumienia nawiewanego powietrza (góra-dół i lewo-prawo), ale warto wybrać takie ich umiejscowienie, aby użytkownicy nie siedzieli w przeciągu. Jednocześnie dostęp do urządzenia również i tu musi być zapewniony. Warto zwrócić też uwagę, aby nie umieszczać jednostki wewnętrznej na ścianach, które nagrzewają się w ciągu dnia, a także zbyt nisko - im wyżej umieścimy urządzenie, tym lepiej będzie się rozchodzić chłodne powietrze. Zastanawiając się nad wyborem odpowiedniego miejsca dla jednostek wewnętrznych, trzeba też mieć na względzie lokalizację jednostki zewnętrznej, bo połączenie ich wymagała przeprowadzenia miedzianych rur i kabli, a co za tym idzie wywiercenia otworu o średnicy około 7 cm, w ścianie zewnętrznej.
O ile z zamontowaniem klimatyzatora przenośnego poradzi sobie każdy, to prawidłowy montaż klimatyzatorów na stałe wymaga odpowiedniej wiedzy, doświadczenia i stosownego wyposażenia. Pierwszą czynnością, na jaką trzeba zwrócić uwagę, jest moment wyjmowania urządzeń z opakowania. Należy to robić wyjątkowo ostrożnie, a następnie sprawdzić, czy jednostki i ich połączenia nie są uszkodzone oraz, czy nie doszło do rozszczelnienia przewodu freonowego łączącego skraplacz z parownikiem. Następnym krokiem jest wybór lokalizacji jednostek, określenie przebiegu przewodów oraz wskazanie miejsca na otwór umożliwiający ich wzajemne połączenie. Dalsze prace montażowe przebiegają w następującej kolejności:
Na rynku dostępne są modele klimatyzatorów typu split sprzedawane jako gotowe do samodzielnego montażu. Jednak zagłębiając się w ofertę, okazuje się, że są to klimatyzatory posiadające tzw. pełny zestaw montażowy, ale instalator, który będzie wykonywać usługę montażu i uruchomienia powinien posiadać certyfikat zgodny z art.20 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych (Dz.U. z 2015r.), czyli tzw. uprawnienia F-gazowe oraz SEP. Chętnych do przeprowadzenia montażu instalacji we własnym zakresie należy zatem uprzedzić, że nie są to czynności proste, wymagają zarówno sporego doświadczenia, jak i specjalistycznych narzędzi rzadko używanych przez zwykłego majsterkowicza. Trzeba również zdawać sobie sprawę, że tracimy w ten sposób gwarancje producenta, który zapewnia bezpłatną naprawę urządzenia jedynie w przypadku przeprowadzenia profesjonalnego montażu, Jeżeli więc nie chcemy odpowiadać za własne, często kosztowne, błędy najlepiej powierzyć montaż sprawdzonemu serwisowi klimatyzacji, który dodatkowo może zapewnić nam regularny, kompleksowy przegląd urządzenia i udzielić wskazówek co do jego konserwacji.
Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki
Opracowanie redakcja : (A.K)
Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji portalu www.klimatyzacja.pl