Wszystko co powinieneś wiedzieć o klimatyzacji typu split

Praca zdalna, która po pandemii wejdzie na stałe do codziennego życia wielu ludzi oraz widoczne zmiany klimatyczne sprawiają, że klimatyzacja z „luksusowego” urządzenia staje się niezbędnym dobrem dla wielu użytkowników. Dzięki temu łatwiej jest zapewnić komfort cieplny, w którym człowiek najlepiej się czuje i najefektywniej pracuje.

Lista pytań przed zakupem i montażem takiego urządzenia jest długa. Czy klimatyzacja zaszkodzi zdrowiu mojemu i bliskich? Czy jest to droga przyjemność? Na co zwrócić uwagę, wybierając takie urządzenie? Takich pytań jest wiele. W poradniku staraliśmy się opisać wszystkie najważniejsze czynniki dotyczące wyboru klimatyzacji.

Czym jest klimatyzacja typu split?

Zanim wyjaśnimy, czym jest klimatyzacja typu split, najczęściej wybierana dla mieszkań i domów jednorodzinnych dowiedzmy się, czym ogólnie jest klimatyzacja. Klimatyzacja to proces, w którym powietrze w budynku lub pomieszczeniu zostaje poddane obróbce, tak by stworzyć określone parametry – temperaturę i wilgotność. Przy, czym przez temperaturę rozumiemy tutaj nie tylko ochładzanie powietrza, ale i jego ogrzewanie. Nie tylko osuszanie, ale i nawilżanie. Czym jest zatem klimatyzacja typu split? Jest to klimatyzacja miejscowa (zazwyczaj obsługuje pojedyncze pomieszczenia). Układ składa się z jednostki wewnętrznej i zewnętrznej połączonych rurami chłodniczymi oraz przewodami zasilającymi i sterującymi. Należy pamiętać o tym, że urządzenie to potrzebuje doprowadzenia zasilania, zazwyczaj do jednostki zewnętrznej. Przy małych mocach jest to zwykle 240 V, przy większych - zasilanie trójfazowe 380 V.

Jednostka zewnętrzna

Pod charakterystyczną obudową, znaną nam z wielu elewacji i balkonów budynków mieszczą się, „najgłośniejsze części układu”. W jednostce zewnętrznej znajdują się m.in.: wentylator, skraplacz, zawór rozprężny i sprężarka. To właśnie ona emituje największy hałas. Głośność urządzenia zewnętrznego jest parametrem, na który warto zwrócić uwagę przy wyborze modelu klimatyzatora.

Jednostka wewnętrzna

Jednostka wewnętrzna to przede wszystkim parownik wraz z wentylatorem oraz filtry zależne od wybranego modelu. Również tu głośność jest bardzo ważnym parametrem. Wybór cichego (poniżej 20 dB w trybie cichym) urządzenia zapewni nam komfort nawet w sypialni.

Gdzie umieścić jednostki?

Jednostka zewnętrzna może być umieszczona na ścianie, balkonie czy dachu. Miejsce montażu zależne jest od układu obiektu i możliwości prowadzenia instalacji. Najlepiej doradzi je instalator. Pamiętajmy, by wybrane miejsce umożliwiało przeprowadzenie serwisów i przeglądów. Jednostkę mocuje się na dedykowanych wspornikach, często z podkładkami ograniczającymi przenoszenie drgań, dzięki czemu minimalizujemy poziom hałasu. Jednostkę wewnętrzną montuje się poniżej sufitu w odpowiedniej od niego odległości, określonej przez producenta w instrukcji montażu. Miejsce należy wybrać tak, aby zagwarantować równomierne rozprowadzenie chłodnego powietrza w pomieszczeniu, uważając na to, by powietrze to nie było kierowane bezpośrednio na domowników.

Czy na montaż klimatyzacji potrzebna jest zgoda administracji ?

W przypadku domków jednorodzinnych nie potrzebujemy niczyjej zgody na montaż klimatyzacji. Jedynym problemem może się okazać, w przypadku nowych domów, utrata gwarancji na elewację lub inne elementy konstrukcji i wykończenia wnętrza (zazwyczaj gwarancja udzielana jest na 2-5 lat w zależności od ustaleń z wykonawcą /deweloperem). W związku z tym warto sprawdzić, czy w umowie kupna domu lub wykonania usługi nie ma zapisu o braku ingerencji w roboty budowlane, powodującego utratę gwarancji. Wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie to już trudniejszy temat, a rozstrzygnięcia sporów czasami zapadają w sądzie. Najłatwiejsza sytuacja dla użytkownika to taka, kiedy w regulaminie wspólnoty lub spółdzielni określone są warunki zgody na montaż klimatyzacji. Zazwyczaj wymagania stawiane przez administratora mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa, estetyki budynku oraz komfortu sąsiadów, a rozpatrzenie wniosku spełniającego narzucone wymagania jest proste. W wielu spółdzielniach określona jest maksymalna głośność urządzenia (komfort sąsiadów oraz wymogi prawa krajowego), miejsce montażu (na balkonie poniżej poziomu balustrady nie będzie ono szpeciło elewacji) czy wymóg zapewnienia odprowadzania skroplin przez podłączenie do kanalizacji w mieszkaniu lub do specjalnego zbiornika (wydostająca się niekontrolowanie woda może niszczyć elewacje i powodować zacieki). Jeżeli w regulaminie nie ma takich informacji, najlepiej złożyć u zarządcy budynku pismo z prośbą o zgodę i określenie warunków założenia takiej instalacji. Sytuacja jest bardziej skomplikowana w przypadku obiektów zabytkowych. Założenie klimatyzacji do biura, czy mieszkania w takim obiekcie, często wymaga dodatkowych nakładów finansowych i zabiegów formalnych. W większości przypadków konieczne jest otrzymanie zgody na montaż instalacji klimatyzacyjnej zarówno od administracji budynku, jak i od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Istotny jest tu również odpowiedni dobór urządzeń, bo zazwyczaj taki montaż dopuszcza się tylko na dachach, balkonach lub w piwnicach, ale wielu producentów zapewnia rozwiązania i urządzenia dedykowane do takich potrzeb.

Sprawdzony instalator, to podstawa sukcesu

Klimatyzacja nie jest urządzeniem, które każdy może kupić w sklepie, a następnie samodzielnie zamontować nawet stosując się do instrukcji producenta. Zakupu i montażu klimatyzacji możemy, zgodnie z prawem, dokonać tylko przez firmy, które posiadają wykwalifikowanych pracowników. Oznacza to, że posiadają oni certyfikat f-gazowy (listę uprawnionych firm możemy znaleźć na http://www.udt.gov. pl/wykazy/REJ_FGAZ.html) oraz uprawnienia elektryczne SEP odpowiedniej klasy. Dobra firma pomoże w doborze jednostki do wybranego przez nas pomieszczenia. Dla laika nie jest to proste – trzeba uwzględnić powierzchnię i wysokość pomieszczenia, sposób, w jaki budynek został wybudowany i ocieplony oraz np. zyski od słońca przez okna. Szacunkowy przelicznik to około 500 W mocy na 1m2 przeszklenia oświetlonego przez słońce. Dobór urządzeń oraz wycenę uwzględniającą montaż możemy otrzymać w większości firm bezpłatnie po wizji lokalnej i rozmowie o naszych oczekiwaniach. Dobra firma przeprowadzi również instruktaż z używania urządzenia i zaplanuje konieczne przeglądy konserwacyjne urządzenia. Czy każdy instalator jest w stanie zamontować każdy klimatyzator? Teoretycznie tak. Jednak wśród setek modeli u kilkudziesięciu producentów nie jest łatwo wyspecjalizować się we wszystkich modelach, tym bardziej że co roku pojawiają się nowe rozwiązania. Każda firma montująca instalacje klimatyzacji ma swoich ulubionych dostawców i sprawdzone rozwiązania techniczne. Warto więc zapoznać się szczegółowo z naszą ofertą i skorzystać z doświadczeń naszego Instalatora.

Dostałem propozycje modeli - na co zwrócić uwagę?

Na początku przeczytajmy kartę produktu. Jest to najlepsze źródło informacji o każdym urządzeniu. W przeciwieństwie do ulotek, tabelarycznie zebrane dane są dokładnie opisane przez producenta. Przykładowo w karcie produktu znajdziemy głośność pracy urządzenia w podziale na jednostkę zewnętrzną i wewnętrzną. Tymczasem w ulotce zostanie podana najniższa możliwa do osiągnięcia głośność w trybie cichym. Poziom mocy akustycznej jednostki wewnętrznej i zewnętrznej to ważny parametr. Głośna praca jednostki wewnętrznej może powodować zmęczenie i rozdrażnienie domowników, a jednostki zewnętrznej irytację sąsiadów. Szczególnie że, ta ostatnia emituje spory hałas. Poziom dopuszczalnego hałasu reguluje rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Dlatego tak ważny jest maksymalny poziom mocy akustycznej.

Warto zwrócić uwagę również na poniższe parametry:

• SEER (ang. Seasonal Energy Efficiency Ratio) -sezonowy współczynnik efektywności w trybie chodzenia. Aby go obliczyć, należy podzielić roczne zapotrzebowanie danego pomieszczenia na chłodzenie przez zużycie potrzebnej na to energii elektrycznej.
• SCOP (ang. Seasonal Coefficient Of Performance) -sezonowa efektywność grzania. Oblicza się ją, dzieląc zapotrzebowanie danego pomieszczenia na grzanie w ciągu roku przez roczne zużycie energii elektrycznej.

Klasa efektywności energetycznej -zazwyczaj podawana oddzielnie jako klasa efektywności energetycznej w trakcie chłodzenia oraz oddzielnie w trakcie grzania ze względu na różne przyporządkowanie dla poszczególnych trybów.

Klasa energetyczna wskazuje przybliżoną ilość kilowatogodzin, które w ciągu roku zużywa dane urządzenie. Umieszcza się ją na etykietach energetycznych sprzętu AGD i określa literami od G do A (A+ A ++ lub A+++). Przy, czym G oznacza najmniejszą energooszczędność urządzenia, natomiast A+++ największą. Klasa energetyczna wyznaczana jest przez porównanie zużycia energii elektrycznej w ciągu roku przez dane urządzenie do rocznego zużycia prądu urządzenia standardowego (najczęściej o klasie C, D). Kierując się tą wartością podczas zakupu klimatyzacji, możemy wybrać urządzenie przyjazne środowisku oraz zmniejszyć rachunki za prąd. Dawne oznaczenie skali od A do G wraz z postępem technologicznym, zostało rozszerzone o dodatkowe symbole: A+ A++ i A+++. Wynikało to z tego, że na rynku zaczęły pojawiać się bardziej energooszczędne urządzenia, niż te z klasą energetyczną A. Zgodnie z przyjętymi Rozporządzeniami Delegowanymi Komisji Europejskiej od 1 marca 2021 r. na etykietach ze sprzętem chłodniczym znajdują się wyłącznie oznaczenia od A do G. Zlikwidowano, więc symbole A z plusami. W związku z tym przeskalowaniem najbardziej energooszczędne urządzenia z obecnej klasy A+++ są w nowym układzie oznaczone symbolem C lub D, dla bardziej energochłonnych nowe oznaczenie dla A++ to F, a dla A+ to G. Pierwsze litery w nowym oznaczeniu – A i B mają pozostać puste do czasu, aż pojawią się jeszcze bardziej wydajne urządzenia.

Zalety klimatyzatora typu split

• Komfort -najważniejszą zaletą posiadania klimatyzacji jest możliwość spędzania czasu w komfortowych warunkach niezależnie od warunków zewnętrznych.
• Cicha praca -urządzenie zbudowane jest tak, że najgłośniejsze elementy umieszczone są w jednostce zewnętrznej, dzięki czemu można dostosować temperaturę w pomieszczeniu, bez męczącego hałasu.
• Wygląd -mnogość modeli dostępnych na rynku: od klasycznego po dekoracyjny lub imitujący obraz, z pewnością pozwoli dobrać coś pasującego do każdego wnętrza.
• Mnogość dostępnych funkcji -Wi-Fi czy pilot, jonizacja, filtry, ogrzewanie. Określ, czego potrzebujesz, a na pewno uda się znaleźć urządzenie dopasowane do Twoich potrzeb.

Wady klimatyzatora typu split

Czy istnieje urządzenie niemające żadnych wad? Zapewne nie. Do głównych wad urządzeń typu split możemy zaliczyć:

• Ograniczone możliwości montażu -instalacja wymaga przejścia przez ściany, jeżeli nie mamy przygotowanego zasilania, trzeba je doprowadzić, a jeśli nie jesteśmy aktualnie na etapie „kucia ścian”, to instalacja będzie widoczna w postaci korytek na ścianie.
• Różnica temperatury pomiędzy pomieszczeniami -jeśli klimatyzowane są tylko niektóre pomieszczenia, należy utrzymywać możliwie małą różnicę temperatur między nimi. Unikniemy dzięki temu konsekwencji zdrowotnych np. przeziębień (najlepiej, kiedy od razu zdecydujemy się na montaż klimatyzacji w całym domu lub mieszkaniu, warto o tym pomyśleć).
• Hałas -pomimo iż urządzenia typu split są jednymi z najcichszych wśród klimatyzatorów, to mimo wszystko ciągły szum może męczyć i negatywnie wpływać na nasze samopoczucie.
• Cena -zakup samego urządzenia to wydatek rzędu 2000 -6000 zł netto. Montaż zazwyczaj kosztuje powyżej 1500 zł netto. Na szczęście, w przypadku montażu klimatyzacji w domu, do cen netto należy doliczyć podatek VAT w wysokości obniżonej z 23% do 8%.

Co ma wpływ na komfort cieplny człowieka i jak odpowiednio używać klimatyzacji?

Komfortem cieplnym człowieka nazywamy sytuację w naszym otoczeniu, kiedy czujemy się idealnie – nie jest nam ani zimo, ani gorąco, ani duszno – jest nam tak dobrze, że nie zwracamy uwagi na otoczenie.

Na komfort cieplny człowieka mają wpływ między innymi takie czynniki jak:

• temperatura,
• wilgotność,
• prędkość powietrza,
• czystość powietrza.

Norma PN-78/B03421 określa optymalne parametry dla człowieka w określonym stanie aktywności fizycznej. Na przykład przy niskim poziomie metabolizmu np. podczas pracy siedzącej przy komputerze, mimo spowolnionego tempa pracy, człowiek nie powinien odczuwać dyskomfortu związanego z warunkami panującymi w pomieszczeniu.

Idealna temperatura

Jak można zauważyć w tabeli przedstawionej na poprzedniej stronie, latem komfortowa temperatura otoczenia wynosi między 23 – 26oC. Dodając do tego ograniczoną zdolność człowieka do szybkiej aklimatyzacji, dojdziemy do wniosku, że ustawianie klimatyzatora na 16OC w środku lata nie jest najlepszym pomysłem. Różnica temperatury, pomiędzy temperaturą zewnętrzną a wewnętrzną, nie powinna przekraczać 6 – 7oC. Najlepiej ustawić w pomieszczeniu o 3 – 5oC mniej, niż na zewnątrz, wtedy nie będziemy odczuwać przejmującego chłodu i nie narazimy się na przeziębienie czy zapalenie zatok. Jednocześnie warto zadbać o możliwie najbardziej równomierny rozkład temperatur w pomieszczeniu. Ze względu na właściwości fizyczne powietrza, ciepłe powietrze jest lżejsze od powietrza zimnego, co oznacza, że będzie się gromadziło pod stropem pomieszczenia. Aby zapobiec temu zjawisku, klimatyzator należy zamontować na odpowiedniej wysokości oraz tak, aby swoim zasięgiem obejmował całe pomieszczenie.

Wilgotność w pomieszczeniu

Optymalna wilgotność pomieszczenia waha się w granicach 40 – 60%. W tym przedziale nie ma ona dużego wpływu na komfort cieplny. Zobaczmy co, dzieje się poza tym zakresem:

• < 30% – poniżej tego progu możemy odczuwać wysuszenie śluzówki nosa i skóry. Zaczyna się proces unoszenia się kurzu i zanieczyszczeń, co może podrażniać układ oddechowy oraz wzmagać objawy alergii,
• > 70% – utrudnione jest odparowywanie potu, sprzyja to namnażaniu się bakterii i pleśni. Klimatyzator w trakcie chłodzenia osusza powietrze i odprowadza wodę na zewnątrz, dzięki czemu zyskujemy odpowiednie warunki wilgotnościowe w pomieszczeniu.
• Prędkość powietrza

Idealna prędkość powietrza to taka, przy której następuje odpowiedni odbiór ciepła wytwarzanego przez nasz organizm. Cyrkulujące w pomieszczeniu powietrze, odbiera ciepło od naszego ciała. Nie czujemy się przegrzani i nie jest nam duszno. Prędkość powietrza nie jest na tyle wysoka, by odczuwać chłód czy przeciąg. Oznacza to, że jednym z ważniejszych parametrów pracy klimatyzatora, będzie ustawienie prędkości i kierunku wylotu powietrza z jednostki. Warto wyregulować klimatyzator tak, by powietrze przepływało koło nas, a nie bezpośrednio na nas oraz by podmuch nie miał zbyt dużej prędkości, która spowoduje poczucie dyskomfortu.

Czystość powietrza

Nowoczesne klimatyzatory poprawiają jakość powietrza poprzez zestawy różnorodnych filtrów, między innymi HEPA, antybakteryjne ze srebrem lub z węglem aktywnym, eliminujące przykre zapachy.

Czy klimatyzacja może szkodzić zdrowiu i jak temu zapobiec?

Klimatyzacja regularnie serwisowana i rozsądnie używana nie jest zagrożeniem dla zdrowia. Warto, jednak wiedzieć co może rozwinąć się w klimatyzacji, jeśli nikt nie zadba o jej serwis. Do najczęściej wymienianych w literaturze zalicza się gronkowca złocistego, pałeczkę ropy błękitnej, pałeczkę okrężnicy, grzyby kropidlaki czarne oraz bakterię legionella pneumophilia. Szczególnie ta ostatnia jest niebezpieczna. Wywołuje chorobę legionistów charakteryzującą się wysoką gorączką, bólami głowy i klatki piersiowej oraz kaszlem. Dlatego serwisowanie klimatyzacji jest niezbędne i nie wolno o nim zapominać.

Serwis klimatyzacji

Dla właściwego działania klimatyzacji oraz bezpiecznego jej użytkowania serwisowanie urządzeń jest niezbędne. Najlepiej, w warunkach domowych, robić to dwa razy w roku – w porze jesienno-zimowej i zimowo – wiosennej.

Co daje regularny serwis?

Przede wszystkim – gwarancję czystego powietrza. Dzięki czyszczeniu filtrów i odgrzybianiu jednostek wewnętrznych przez specjalistę – nie dopuścimy do rozwoju bakterii szkodliwych dla naszego zdrowia. Ponadto kontrolne sprawdzenie klimatyzacji pozwoli uniknąć awarii systemu i cieszyć się klimatyzacją przez długie lata.

Jak wygląda konserwacja klimatyzatora?

Typowy serwis obejmuje poniższe czynności:

• Czyszczenie jednostki wewnętrznej – filtra, obudowy, wymiennika i tacy skroplin
• Kontrola jednostki wewnętrznej – odpływu, pompki skroplin
• Czyszczenie jednostki zewnętrznej – obudowy i wymiennika
• Sprawdzenie ilości czynnika i ciśnień pracy w układzie
• Sprawdzenie połączeń elektrycznych w układzie
• Sprawdzanie mocowań urządzeń
• Sprawdzenie poprawności pracy układu

Po przeglądzie mamy pewność, że jakość powietrza jest dobra, a my będziemy mogli cieszyć się sprawną i bezpieczną dla naszego zdrowia klimatyzacją przez cały kolejny sezon.

Design

Martwisz się, że klimatyzator popsuje wystrój wnętrza, które zaplanowałeś w każdym detalu? Oczyma wyobraźni widzisz już biały świecący klocek na ścianie lub, o zgrozo, lekko żółtawy plastik po roku używania? Obecnie materiały, których producenci używają do tworzenia jednostek, są najwyższej jakości i nie ma szans, by po kilku latach biały plastik zżółkł. Tak samo wyobrażenie nieciekawego, ciężkiego wizualnie, klimatyzatora to już miniona epoka. Obecnie co roku producenci zaskakują nas kształtami, kolorami i detalami. Wśród klasycznego kształtu znajdziemy jednostki białe, czarne, czerwone, srebrne, złote czy w odcieniu różowego złota. Obudowa również może nadać ciekawego akcentu pomieszczeniu poprzez np. lustrzane wykończenie, które świetnie pasuje do wnętrz glamour, czy czarny mat, który doskonale uzupełni loftowe wnętrza. Szukasz czegoś bardziej nietypowego? W ostatnich latach na rynku pojawił się klimatyzator imitujący obraz w nowoczesnej ramie z możliwością podmiany obrazu na froncie. Tegorocznym hitem może okazać się klimatyzator z całkowicie pokrytym materiałową tkaniną panelem przednim.

Opcjonalne zastosowanie: ogrzewanie

Coraz częściej klimatyzacja jest rozpatrywana przez przyszłych użytkowników pod kątem dogrzewania pomieszczeń w okresie przejściowym wiosną i jesienią lub jako dodatkowe źródło ogrzewania zimą. Z parametrów należy, przy wyborze takiego urządzenia, sprawdzić moc grzewczą i pobór mocy oraz parametr SCOP. Prócz tego warto doczytać czy urządzenie posiada grzałkę tacy ociekowej oraz karteru sprężarki, zapobiegnie to zalodzeniu urządzenia pracującego w funkcji grzania w zimie.

Dodatkowe funkcje – o co pytać instalatora?

Wśród dodatkowych funkcji klimatyzatora są takie, na które szczególnie warto zwrócić uwagę.

• Sterowanie – pilot czy smartfon? Sposób sterowania jest ważny. Miło jest wrócić do domu gdzie klimatyzator włączony zdalnie, zdążył już schłodzić pomieszczenie do zadanej temperatury. Jednak przewagą niektórych pilotów jest umieszczony w nich czujnik temperatury, który pozwala osiągnąć zadaną temperaturę w określonym miejscu pomieszczenia.
• Tryb cichy (nocny) – klimatyzacja nawet najcichsza i na niskim biegu generuje szum, który im głośniejszy, tym bardziej przeszkadza w odpoczynku. Warto sprawdzić jaką głośność ma dany klimatyzator w tym trybie. Najlepsze urządzenia generują hałas na poziomie 16 dB, czyli są praktycznie niesłyszalne.

Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki

Opracowanie redakcja (M.K)

Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji portalu www.klimatyzacja.pl